Na początku tego roku National Institute for Health and Clinical Excellence (NICE) opublikował zalecenia dotyczące postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w grupie pacjentów z problemem niepłodności.¹

Niepłodność stwierdza się u jednej na siedem par starających się o ciążę, a liczba tych par, u których te działania są bezskuteczne, systematycznie wzrasta na całym świecie.

Dane uzyskane w Wielkiej Brytanii pokazują, że do najczęstszych przyczyn niepłodności należą: niepłodność idiopatyczna (25%), zaburzenia owulacji (25%), zmiany w jajowodach (20%), czynniki powodujące niepłodność męską (30%) oraz zmiany wewnątrzmaciczne i w jamie otrzewnej (10%). W ok. 40% przypadków przyczyna niemożności zajścia w ciążę zależy natomiast od obojga partnerów. W analizie przyczyn niepłodności szczególnie musimy zwracać uwagę na wady macicy, gamet lub zarodka czy stany zapalne miednicy małej.

Gdy badana para wyraża obawy związane z niepłodnością, należy ją poinformować, że w ogólnej populacji w 80% związków kobieta zachodzi w ciążę w pierwszym roku regularnego współżycia, jeśli ma mniej niż 40 lat, a partnerzy współżyją bez stosowania metod antykoncepcyjnych. Natomiast wśród tych par, u których nie dojdzie do zapłodnienia w pierwszym roku, u połowy starania o ciążę zakończą się powodzeniem w drugim roku regularnego współżycia, co daje razem 90% populacji spośród partnerów regularnie współżyjących (tab. 1).

W związku z tym diagnostyka niepłodności w sytuacji, gdy nieznana jest jedna ewidentna przyczyna tego zaburzenia, musi obejmować wiele metod, aby móc możliwie precyzyjnie poinformować pacjentkę oraz jej partnera o dalszych planowanych badaniach i terapii.

W diagnostyce niepłodności należy uwzględnić badanie nasienia, ocenę owulacji, stanu drożności jajowodów i anatomii macicy, a ponadto wykluczyć choroby zakaźne, szczególnie różyczkę oraz zapalenia wywołane przez bakterie z rodzaju Chlamydia.

Po ustaleniu rozpoznania należy poinformować zainteresowaną parę o koniecznych do przeprowadzenia procedurach, do których należą:

• procedury celem przywrócenia cykli owulacyjnych (np. stymulacja owulacji)
• procedury chirurgiczne (np. laparoskopowe usuwanie ognisk endometriozy)
• metody sztucznego zapłodnienia (wszystkie formy zapłodnienia, które wykraczają poza zapłodnienie naturalne, czyli poprzez współżycie partnerów).

W dokumencie NICE przedstawiono również zalecenia dotyczące postępowania w zależności od typu niepłodności.

Zdaniem autorów każdego pacjenta trzeba poinformować o typie choroby, jaki u niego występuje, oraz o możliwościach leczenia danej pary. Wybrane metody terapii powinny uwzględniać indywidualne potrzeby, preferencje i oczekiwania pacjentów, a także ...