Opracowanie stanowi przegląd zagadnień dotyczących choroby refluksowej (GERD – gastroesophageal reflux disease). Powstało na podstawie analizy medycznych baz danych (Ovid MEDLINE, PubMed oraz ISI Web of Science) z lat 1960-2011. Jest zbiorem wytycznych dotyczących diagnostyki i zasad postępowania u chorych z GERD.

GERD jest jedną z najczęstszych chorób przewodu pokarmowego. Występuje u 10-20% populacji krajów zachodnich, a zgaga – jako jeden z głównych objawów – u 6%. Ból w klatce piersiowej często towarzyszący GERD wymaga wykluczenia przyczyny sercowej. Jeśli jego przyczyną nie jest choroba sercowo-naczyniowa, nazywany jest bólem niekardiogennym. GERD zwykle wykazuje dość dobrą odpowiedź na zastosowanie inhibitorów pompy protonowej (PPI – proton pump inhibitors). Dysfagia może występować w niepowikłanej GERD, ale jako objaw alarmujący wymaga wykluczenia choroby nowotworowej, zwężenia przełyku i zaburzeń motoryki. Ból w nadbrzuszu, nudności, wzdęcia, odbijania mogą wskazywać na GERD albo współistniejącą inną chorobę, zwłaszcza dyspepsję występującą u 38% populacji. Przewlekły kaszel, astma, przewlekłe zapalenie krtani i dróg oddechowych to objawy pozaprzełykowe GERD.

U chorych z typowymi objawami GERD wskazane jest włączenie próbnej (tzw. empirycznej) terapii PPI. Badanie endoskopowe u takich pacjentów nie jest wymagane. Jest ono natomiast konieczne u osób z objawami alarmującymi oraz z dużym ryzykiem powikłań. Diagnostykę endoskopową należy wówczas wykonać przed włączeniem PPI. Rutynowe pobieranie wycinków z przełyku w celu oceny histopatologicznej nie jest obowiązkowe, jeśli w trakcie endoskopii nie stwierdza się zmian organicznych. Badanie radiologiczne ma niską wartość dla rozpoznania GERD. Manometria przełyku nie ma istotnego znaczenia dla rozpoznania GERD, ale jest wskazana u pacjentów, u których planuje się operacyjne leczenie tej choroby. Celem manometrii jest wykluczenie achalazji lub znacznych zaburzeń motoryki przełyku, które stanowią przeciwwskazania do operacji antyrefluksowej. Badanie pH-metryczne jest zalecane przed leczeniem operacyjnym GERD i u pacjentów opornych na leki z grupy PPI, a także gdy rozpoznanie tej choroby jest niepewne. Obecność przełyku Barretta będącego powikłaniem GERD nie wymaga wykonania pH-metrii. Epidemiologiczne czynniki ryzyka przełyku Barretta to: płeć męska, wiek >50 lat, czas trwania objawów ≥5-10 lat i otyłość. Podstawą rozpoznania jest ocena endoskopowa. Badanie w kierunku Helicobacter pylori ani terapia eradykacyjna nie są rutynowo wymagane jako element terapii antyrefluksowej. Rola H. pylori w GERD mimo wielu badań nadal nie jest ściśle określona.