ZUM należy do zakażeń, w których nieskuteczność terapii empirycznej łatwo skorygować, wykonując posiew moczu i oznaczając wrażliwość czynnika etiologicznego na antybiotyki.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien umieć:

• rozpoznać sytuacje wymagające rozpoczęcia antybiotykoterapii w zakażeniu układu moczowego

• rozpocząć leczenie zakażenia układu moczowego

• zmodyfikować leczenie zakażenia układu moczowego

• rozpoznać sytuacje wymagające rozszerzonej diagnostyki lub skierowania do innych specjalistów (nefrologa, urologa, ginekologa, chirurga, mikrobiologa, wenerologa, specjalisty chorób zakaźnych)

Zakażenia układu moczowego (ZUM) są drugą co do częstości przyczyną wizyt lekarskich w zakładach podstawowej opieki medycznej. Ocenia się, że 80-90% pacjentów z ZUM stanowią kobiety. Częstość ZUM u obu płci jest podobna tylko w okresie noworodkowym i niemowlęcym (do 1 r.ż.). Około 15% wszystkich antybiotyków w lecznictwie otwartym stosuje się w leczenia ZUM.

Podłożem większej częstości ZUM u kobiet jest m.in. w budowa dróg moczowych: krótsza cewka moczowa i bliskie sąsiedztwo jej ujścia z przedsionkiem pochwy i odbytu. W dorosłym wieku około 50% kobiet przechodzi przynajmniej jeden epizod ZUM, a częstość ta może być większa w określonych sytuacjach, np. po zmianie środka antykoncepcyjnego lub partnera seksualnego. Częstość ZUM zwiększa się też w okresie menopauzalnym. Cechą charakterystyczną zakażenia jest tendencja do nawrotów i reinfekcji, zwykle po około 6 miesiącach od pierwszego epizodu. Reinfekcją nazywamy kolejne zakażeniae dróg moczowych, ale o odmiennej etiologii niż pierwotne, nawrotem zaś zakażenie tym samym patogenem.

Zakażenia układu moczowego u zdrowych osób bez przeszkody w odpływie moczu mogą objawiać się jako zapalenie pęcherza moczowego (cystitis) lub poważniejsze zakażenie górnego odcinka dróg moczowych, tj. odmiedniczkowe zapalenie nerek (pyelonephritis). Zakażenia te należą do grupy niepowikłanych. Drugą grupę stanowią zakażenia powikłane występujące u osób z anomaliami strukturalnymi lub czynnościowymi spowodowanymi chorobą dróg moczowych lub chorobą ogólnoustrojową oraz zakażenia szpitalne po zabiegach urologicznych.¹

Etiologia i patogeneza ZUM

U osób zdrowych pęcherz moczowy i górne drogi moczowe są jałowe, z kolei ujście cewki moczowej jest bogato zasiedlone przez drobnoustroje. Bakterie kolonizujące cewkę pochodzą najczęściej z mikroflory przewodu pokarmowego. W zakażeniach dolnych dr...

Aż 70-95% zakażeń dróg moczowych powodują pałeczki Escherichia coli (w przypadku zakażeń szpitalnych także inne gatunki, np. Klebsiella pneumoniae, Proteus sp., Pseudomonas sp.), rzadziej Staphylococcus saprophyticus, enterokoki i paciorkowce grup...