Odpowiednie odżywianie się jest istotnym warunkiem prawidłowego rozwoju płodu oraz utrzymania dobrego stanu zdrowia matki. W związku z tym kobieta ciężarna powinna uzyskać poradę dietetyczną dotyczącą właściwego sposobu żywienia w ciąży z ustaleniem adekwatnej dla niej wartości energetycznej diety, tak aby zwiększanie masy ciała przebiegało w sposób optymalny. Nie bez znaczenia jest przy tym zachowanie stosownej aktywności fizycznej.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien:

• wytłumaczyć kobiecie w ciąży podstawowe zasady dotyczące diety

• rozpoznać sytuacje wymagające zmiany diety u kobiety w ciąży

• wymienić przykłady niewłaściwej diety u kobiety w ciąży

Błędnie uważa się, że kobieta ciężarna powinna „jeść za dwie osoby”. Zasadnicza różnica w podejściu do żywienia ciężarnych polega na tym, że powinna ona „jeść dla dwóch osób”, co wymaga odpowiedniego zwiększenia wartości energetycznej diety oraz podaży składników odżywczych, tak aby nie było ich ani zbyt dużo, ani zbyt mało. Prawidłowe żywienie jest warunkiem koniecznym, aby zapewnić optymalny przebieg ciąży oraz nie dopuścić do nadmiernego zwiększenia masy ciała kobiety ciężarnej. Niestety, przyszłe matki często przeszacowują swoje potrzeby energetyczne, szczególnie w początkowym okresie ciąży. Dla większości kobiet uzyskanie odpowiedniej do ich potrzeb wartości energetycznej diety osiągane jest poprzez dodanie do zwyczajowej diety jednej przekąski (małego posiłku) w trakcie II trymestru ciąży oraz dwóch przekąsek w III trymestrze ciąży. Należy zwrócić uwagę, aby dieta składała się z żywności gęstej odżywczo, i ograniczać produkty będące źródłem tzw. pustych kalorii, które mogą zapewnić pokrycie dodatkowych potrzeb energetycznych kobiet, jednak nie dostarczają mikroskładników diety, których zapotrzebowanie również zwiększa się w czasie ciąży.

Potrzeby energetyczne człowieka

Podstawowym celem odżywiania jest zaspokojenie potrzeb energetycznych człowieka. Wynikają one z konieczności podtrzymania podstawowych funkcji życiowych, termogenezy poposiłkowej oraz aktywności fizycznej.¹

Podstawowa przemiana materii (PPM), zwana również metabolizmem podstawowym, jest najniższym poziomem potrzeb energetycznych warunkujących dostarczanie energii niezbędnej do utrzymania podstawowych funkcji życiowych w optymalnych warunkach bytowych. Wykonanie pomiaru PPM wymaga spełnienia szeregu warunków (pomiar dokonywany jest wcześnie rano, na czczo, w pozycji leżącej, z zapewnieniem komfortu fizycznego i psychicznego, osoba badana przynajmniej przez 12 godzin nie powinna przyjmować używek [kawy, herbaty] ani palić papierosów). Jeżeli nie są one spełnione, stosuje się termin „spoczynkowa przemiana materii” (SPM), która jest o ok. 10% większa niż PPM.¹