Panuje powszechna opinia o bezpieczeństwie i nieszkodliwości leków ziołowych. Prowadzi to często do niedostatecznej czujności w zakresie ich potencjalnych interakcji i działań niepożądanych.

Mechanizmy interakcji lekowych

Współczesna farmakoterapia w większości przypadków opiera się na jednoczesnym stosowaniu kilku leków, które przy niewłaściwym skojarzeniu mogą indukować działania niepożądane, będące konsekwencją niekorzystnych interakcji. W każdym przypadku stosowania terapii skojarzonej musimy odpowiedzieć sobie na pytanie, czy mamy do czynienia z polifarmakoterapią, czy z polipragmazją, ponieważ nie są to równoznaczne określenia.

Politerapią nazywamy kojarzenie leków, które w wyniku synergizmu działania pozwala na poszerzenie efektu terapeutycznego bez równoczesnego, istotnego z klinicznego punktu widzenia, potęgowania ryzyka działań niepożądanych. Z kolei polipragmazja powinna być utożsamiana z jednoczesnym stosowaniem leków, które nie uzupełniają ani nie potęgują swojego efektu terapeutycznego, natomiast znacząco zwiększają ryzyko wystąpienia polekowych działań niepożądanych. Oprócz niezaprzeczalnych korzyści, jakie płyną z racjonalnego kojarzenia leków, a które związane są najczęściej z synergizmem terapeutycznym, nie możemy zapominać także o potencjalnych niebezpieczeństwach wynikających z niekorzystnych interakcji, jakie mogą zachodzić pomiędzy równocześnie stosowanymi lekami.

Istotnymi z praktycznego punktu widzenia czynnikami, które zwiększają ryzyko wystąpienia działań niepożądanych farmakoterapii w efekcie niewłaściwej politerapii, są:

• brak wiedzy fachowych pracowników ochrony zdrowia na temat interakcji leków
• leczenie pacjenta przez kilku lekarzy, którzy wzajemnie nie konsultują prowadzonej farmakoterapii
• zjawisko samoleczenia, opartego najczęściej na informacjach z reklam kierowanych do pacjentów (przemawiają one wyłącznie językiem korzyści, nie informują zaś o potencjalnych zagrożeniach – dotyczy to także powszechnie stosowanych leków roślinnych i suplementów diety zawierających wyciągi roślinne)
• brak nawyku czytania przez pacjentów ulotek dołączonych do leków, w których znajdują się informacje na temat potencjalnych interakcji o znaczeniu klinicznym
• brak koordynacji farmakoterapii w ramach opieki lekarza rodzinnego nad pacjentem lub w ramach sprawowanej opieki farmaceutycznej w aptece.

Zjawisko niekorzystnych interakcji ma także istotne znaczenie w przypadku leków roślinnych. Powszechne jest przekonanie o bezpieczeństwie ich stosowania. Często prowadzi to do niedostatecznej czujności w zakresie potencjalnych działań niepożądanyc...