Gastroenterologia

Najczęstsze błędy w leczeniu choroby wrzodowej

prof. dr hab. n. med. Wiktor Łaszewicz

Zakład Medycyny Rodzinnej i Pielęgniarstwa Środowiskowego, Wydział Nauki o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
Zakład Pielęgniarstwa Wydziału Medycznego, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski

Adres do korespondencji: prof. dr hab. n. med. Wiktor Łaszewicz, Zakład Medycyny Rodzinnej i Pielęgniarstwa Środowiskowego, Wydział Nauki o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, ul. Mieszka I 4B, 15-054 Białystok, tel. (85) 73 26 820; e-mail: wiktor.laszewicz@interia.pl

Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy (morbus ulcerosus ventriculi et duodeni) dzięki nowoczesnemu leczeniu nie stanowi obecnie problemu klinicznego. Ze względu na możliwość powikłań wymaga jednak w miarę szybkiej i precyzyjnej diagnostyki, a przede wszystkim włączenia adekwatnego leczenia. Po potwierdzeniu obecności Helicobacter pylori w żołądku leczenie powinno obejmować antybiotykoterapię oraz inhibitor pompy protonowej.

Wprowadzenie

Do niedawna chorobę wrzodową zaliczano do najczęstszych chorób przewodu pokarmowego. Obejmuje ona żołądek i dwunastnicę. Częściej występuje wrzód dwunastnicy. Ryzyko rozwoju wrzodu trawiennego w ciągu życia dotyczy 10% populacji.1 W Wielkiej Brytanii w 2013 r. choroba spowodowała 301 tys. zgonów.2 Wprowadzenie leczenia antybakteryjnego (przeciwko Helicobacter pylori) po odkryciu Marshalla i Warrena w latach 80. XX w.3,4 zmieniło „historię naturalną” wrzodu trawiennego. Był to również przełomowy moment w zapobieganiu poważnym powikłaniom choroby wrzodowej nieleczonej przyczynowo do tego momentu.

W związku z tym oczekujemy prawidłowego postępowania w przypadkach wykrytej i potwierdzonej choroby wrzodowej. Niestety nie zawsze stosowane są metody leczenia spełniające obowiązujące standardy. Błędy w leczeniu choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy można podzielić na kilka kategorii.

Błędy w rozpoznaniu wstępnym

Błąd w rozpoznawaniu wstępnym (w tym wypadku można go nazwać błędem w założeniu – error fundamentalis) to mylne podejrzenie wrzodu trawiennego w przypadkach, gdy go nie ma. Wstępna błędna diagnoza skutkuje terapią, która w tym momencie nie jest ko...

Błędy w kwalifikacji do badania gastroskopowego

Zdarza się, że w przypadkach niedoinformowania lub osobistej niechęci pacjenta (rzadziej lekarza) nie wykonuje się badania endoskopowego EGD (esophago-gastro-duodenoskopia). W takiej sytuacji bierzemy pod uwagę brak prawidłowej diagnozy oraz błędne dalsze postępowanie lecznicze z ryzykiem rozwoju powikłań. Głównymi powikłaniami choroby wrzodowej, które mogą wystąpić, są: perforacja wrzodu, krwotok, zniekształcenia (np. zwężenie odźwiernika), penetracja (drążenie) wrzodu do sąsiednich narządów.8 Nie powinno się rozpoczynać leczenia bez szczegółowej diagnostyki.

Czasami wykonanie endoskopii górnego odcinka przewodu pokarmowego (GOPP) wiąże się z pewnym ryzykiem dla pacjenta. Warto podkreślić wskazania i przeciwwskazania do endoskopii górnego odcinka przewodu pokarmowego (tab. 2).9 W trakcie badania EGD ws...

Błędy w interpretacji wyników badań dodatkowych

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Błędy w kwalifikacji do badania gastroskopowego

Zdarza się, że w przypadkach niedoinformowania lub osobistej niechęci pacjenta (rzadziej lekarza) nie wykonuje się badania endoskopowego EGD (esophago-gastro-duodenoskopia). W takiej sytuacji bierzemy [...]

Błędy w kwalifikacji do leczenia

Czasami terapia eradykacyjna z zastosowaniem leków z grupy inhibitorów pompy protonowej (IPP) oraz antybiotyków (albo tylko jednego antybiotyku) nie ma uzasadnienia. Najczęściej zdarza [...]

Błędy w doborze leków (schematów terapii)

Dobór leków przeprowadza się zgodnie z wytycznymi ostatniego konsensusu (Maastricht IV/Florencja 2012) i zależy on przede wszystkim od antybiotykooporności szczepów bakteryjnych, określanej na [...]

Błędy w stosowaniu leków

Lekarze, którzy nie są specjalistami w dziedzinie gastroenterologii, wiedząc o konieczności stosowania antybiotyków w przypadkach wrzodu trawiennego, przepisują różnego rodzaju leki, także antybiotyki, [...]

Błędy w leczeniu dietetycznym w przypadkach choroby wrzodowej

Ponieważ mamy do dyspozycji leki doskonale hamujące wydzielanie żołądkowe (m.in. HCl – główny czynnik agresji, uszkadzający błonę śluzową przewodu pokarmowego), nie [...]

Błędy w kontrolowaniu wyników leczenia

Kontrola skuteczności leczenia (eradykacji) obowiązuje przede wszystkim w przypadkach nawrotu dolegliwości bólowych i/lub dyspeptycznych. Sprawdzenie eradykacji powinno nastąpić 4-6 tygodni od zakończenia [...]

Opis przypadku

Mężczyzna, lat 38, przedsiębiorca budowlany, zgłosił się do lekarza rodzinnego z powodu bólów w nadbrzuszu o charakterze tępym, występujących w nocy, niekiedy kilka godzin po [...]

Komentarz

Wywiad wskazujący na krwawienie z przewodu pokarmowego (charakterystyczne bóle, ciemne stolce) powinien być dla lekarza sygnałem do skierowania pacjenta z podejrzeniem krwawienia na [...]

Podsumowanie

Leczenie choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy powinno się odbywać zgodnie z obowiązującymi standardami proponowanymi przez międzynarodowe gastrologiczne towarzystwa naukowe, zaakceptowanymi przez Polskie Towarzystwo [...]
Do góry