Żywienie

Suplementacja doustna magnezu – wskazania, przeciwwskazania, sytuacje niejednoznaczne

lek. Katarzyna Wyskida1
prof. dr hab. n. med. Jerzy Chudek2

1Zakład Promocji Zdrowia i Leczenia Otyłości, Katedra Patofizjologii, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

2Zakład Patofizjologii, Katedra Patofizjologii, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

Adres do korespondencji: prof. dr hab. n. med. Jerzy Chudek, Katedra Patofizjologii Wydziału Lekarskiego w Katowicach, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, ul. Medyków 18, 40-752 Katowice; e-mail: chj@poczta.fm

Spożycie magnezu w populacji polskiej jest niższe od zalecanego (poniżej wartości średniego zapotrzebowania). Ryzyko hipomagnezemii spowodowanej niewystarczającą podażą magnezu w diecie jest jednak małe, głównie ze względu na mechanizmy ograniczające wydalanie nerkowe tego pierwiastka.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien umieć:

  • wymienić wskazania do suplementacji doustnej magnezu
  • wymienić przeciwwskazania do suplementacji doustnej magnezu
  • omówić dowody oparte na faktach dotyczące suplementacji doustnej magnezu
  • przedstawić działania uboczne oraz interakcje przy suplementacji doustnej magnezu
  • wyliczyć preparaty stosowane do suplementacji doustnej magnezu, ich dawki oraz różnice pomiędzy nimi

Wprowadzenie

Magnez to czwarty najczęściej występujący kation w ludzkim organizmie. Jest kofaktorem ponad trzystu enzymów niezbędnych dla metabolizmu ustroju. Ponadto reguluje przewodnictwo nerwowo-mięśniowe poprzez podwyższanie progu pobudliwości nerwowej oraz obniżanie kurczliwości mięśni poprzecznie prążkowanych. Zawartość magnezu w organizmie ludzkim jest szacowana na 24-35 g (ok. 14,5 mmol/kg m.c.). 60-65% jego puli zlokalizowana jest w kośćcu, pozostała część w mięśniach i innych tkankach miękkich, głównie w przestrzeni wewnątrzkomórkowej. W przestrzeni pozakomórkowej znajduje się jedynie 1% całkowitej zawartości magnezu w organizmie. W surowicy pierwiastek ten występuje w postaci związanej z białkami i zjonizowanej (60%). Jego prawidłowe stężenie całkowite wynosi 0,65-1,2 mmol/l.1 Stężenie magnezu zjonizowanego rzadko oznacza się w praktyce klinicznej.

Przy prawidłowej podaży pierwiastka z pożywieniem wchłonięciu ulega przeciętnie 30% przyjętego ładunku. Wchłanianie magnezu upośledzają wolne kwasy tłuszczowe, wapń oraz fosforany nieorganiczne. Również alkohol zmniejsza stopień wchłaniania z przewodu pokarmowego, a jednocześnie zwiększa jego wydalanie z moczem. Wydalanie magnezu zachodzi w nerkach (przesączaniu ulega 70 mmol jonów). Ostatecznie 10% magnezu jest wydalane z moczem, pozostała ilość ulega resorpcji zwrotnej, głównie we wstępującej części pętli Henlego oraz w cewce proksymalnej.2

W przypadku małej zawartości w diecie wchłanianie magnezu w jelicie cienkim zwiększa się nawet do >90% przy jednoczesnym ograniczeniu wydalania nerkowego do 0,5%. Znany jest również mechanizm ograniczający wchłanianie magnezu z przewodu pokarmoweg...

Niedobory magnezu mogą być spowodowane zbyt małą zawartością w diecie, a także zaburzeniami wchłaniania lub wydalania tego pierwiastka (tab. 1). Niskie stężenie magnezu w surowicy może zaburzać wydzielanie parathormonu (PTH) i równocześnie być prz...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Źródła magnezu w diecie

Produktami bogatymi w magnez są: gorzkie kakao, gorzka czekolada, orzechy laskowe, produkty zbożowe, mięso, nasiona roślin strączkowych, sery podpuszczkowe i niektóre warzywa (tab. [...]

Spożycie magnezu

Średnie zapotrzebowanie (EAR – Estimated Average Requirement) na magnez zgodnie z zaleceniami Instytutu Żywności i Żywienia z 2012 r. u dorosłych mężczyzn i kobiet w wieku 19-30 [...]

Zwiększone wydalanie magnezu

Zwiększone wydalanie magnezu z moczem prowadzi do zubożenia organizmu w magnez. Jedną z przyczyn są tubulopatie – przewlekłe choroby cewek nerkowych. Najczęstszą tubulopatią w populacji [...]

Korzyści z suplementacji magnezu

Podstawowym wskazaniem do suplementacji preparatami magnezu jest zapobieganie hipomagnezemii. Związki magnezu stosuje się profilaktycznie w stanach zmęczenia, nasilonego stresu, wzmożonej drażliwości, bólach [...]

Wielkość doustnej suplementacji magnezu

Oszacowanie wielkości niedoboru magnezu jedynie na podstawie stężenia magnezu w surowicy przysparza trudności. Decyzję o wielkości suplementacji należy podejmować indywidualnie (tab. 5). W związku [...]

Bezpieczeństwo doustnej suplementacji magnezu

Ze względu na mechanizmy regulujące wchłanianie magnezu z przewodu pokarmowego hipermagnezemia występuje niemal wyłącznie u pacjentów z zaawansowaną przewlekłą chorobą nerek (PChN). Ryzyko rozwoju [...]

Podsumowanie

Dieta Polaków dość często zawiera zbyt małe ilości magnezu. Rzadko jednak stanowi to przyczynę hipomagnezemii. Prawidłowo zbilansowane posiłki oraz unikanie nadmiernego [...]
Do góry