Urazy zdarzają się u ok. 8% kobiet ciężarnych¹, odpowiadają jednak aż za 46% zgonów w tej grupie pacjentek. Są najczęstszą przyczyną śmiertelności poza czynnikami zależnymi od samej ciąży.²

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien umieć:

• wybrać odpowiedni sposób diagnostyki obrażeń narządu ruchu u kobiety w ciąży
• przedstawić strategię postępowania terapeutycznego w przypadku złamań u ciężarnych

Wprowadzenie

Wydaje się oczywiste, że urazy u kobiet w ciąży stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia ich i płodu. Literatura medyczna analizująca to zagadnienie jest jednak zaskakująco uboga. W większości ośrodków, nie wyłączając centrów urazowych, nie wypracowano jak do tej pory spójnych zasad postępowania z ciężarnymi po urazach, szczególnie z tymi, u których stwierdzono obrażenia narządu ruchu. Z uwagi na wagę problemu i niedostatek opracowań na temat złamań u ciężarnych w niniejszym opracowaniu podjąłem próbę usystematyzowania istniejącej wiedzy i stworzenia algorytmu postępowania.

Mniej więcej 3-4% ciężarnych po urazach wymaga leczenia szpitalnego. Hospitalizacja dotyczy rzecz jasna przypadków najcięższych. Szacuje sie, że aż 24% kobiet z tej grupy umiera w następstwie doznanych obrażeń. Z badań przeprowadzonych w USA wynika, że najczęstszymi przyczynami urazów u ciężarnych były wypadki komunikacyjne (49%), upadki (26%) oraz pobicia, w tym gwałty (19%)³, będące najczęściej wynikiem przemocy domowej (DV – domestic violence, IPV – intimate partner violence). Co ciekawe, o ile wypadki komunikacyjne i upadki zdarzają się u kobiet w ciąży rzadziej (choćby ze względu na to, że ciężarne unikają zachowań ryzykownych), o tyle przypadki DV/IPV zgłaszane są przez ciężarne częściej niż przez kobiety niebędące w ciąży.⁴ Wśród czynników ryzyka obrażeń ciała w okresie ciąży wymienia się młody wiek i nadużywanie środków odurzających, w tym alkoholu.²

Najbardziej niebezpieczne są urazy, w wyniku których dochodzi do uszkodzenia macicy i/lub łożyska. Obfity krwotok towarzyszący obrażeniom prowadzi do niestabilności krążeniowo-oddechowej u ciężarnej i ma zazwyczaj katastrofalne skutki dla płodu. W przypadkach cięższych urazów śmiertelność ciężarnych wynosi 6-7%,^5,6 a śmiertelność płodów nawet 55-65%.^5,7

Stosunkowo rzadko dochodzi u kobiet ciężarnych do złamań kości. Analiza przeprowadzona przez El Kady’ego i wsp.3 w latach 1991-1999 w Kalifornii wykazała, że wystąpiły one zaledwie u 0,07% ciężarnych. Podobnie, Cannada i wsp.8 stwierdzili, że spoś...