Specyficzną formą obrzęków występujących wyłącznie u kobiet są obrzęki związane z cyklem miesiączkowym. Łączą się one zazwyczaj z innymi dolegliwościami. Terapia sprowadza się na ogół do leczenia farmakologicznego.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien umieć:

• podać kryteria rozpoznania obrzęków związanych z cyklem miesiączkowym
• zdefiniować patogenezę prowadzącą do ich powstania
• wymienić inne przyczyny obrzęków
• przedstawić metody leczenia obrzęków związanych z cyklem

Wprowadzenie

Obrzęki polegają na nagromadzeniu się płynu w jamach ciała. Spowodowane są przez jedną lub kilka przyczyn, doprowadzających do zaburzeń równowagi pomiędzy czynnikami utrzymującymi płyn w obrębie naczyń a tymi, które powodują jego wydostanie się z ich światła. Powstanie obrzęków związane jest najczęściej z jednym z mechanizmów:

• zwiększonej przepuszczalności ścian włośniczek
• obniżenia ciśnienia onkotycznego osocza
• zwiększenia ciśnienia hydrostatycznego w odcinku żylnym włośniczek
• utrudnionego odpływu chłonki.¹

Ze względu na lokalizację mogą dotyczyć konkretnego miejsca, np. osierdzia, opłucnej, jamy brzusznej, lub mogą występować w sposób uogólniony. Lokalizacja, czas powstania, reakcja na ucisk oraz inne czynniki są pomocne w ustaleniu przyczyny ich powstania i właściwego ukierunkowania diagnostyki i leczenia.¹

Specyficzną formą obrzęków są te, które występują wyłącznie u kobiet, ściśle związane z cyklem miesiączkowym. Mogą być jedynym objawem. Określane są wówczas jako obrzęki cykliczne/idiopatyczne lub zespół zatrzymywania płynów (fluid retention syndrome). Zwykle towarzyszą im jednak inne dolegliwości tworzące łącznie obraz zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS – premenstrual syndrome).²

Rozpoznanie

Rozpoznanie obrzęków idiopatycznych opiera się na kryteriach Thorna. Zgodnie z nimi przyrost masy ciała pomiędzy pomiarem dokonanym rano a wieczorem powinien przekraczać 1,4 kg. Uwzględniając wywiad, a także wyniki badań dodatkowych, należy wykluczyć inne przyczyny obrzęków, np. kardiologiczne, nerkowe, związane z niedoborem białka. Jeżeli obrzęki pojawiają się od 5 dni przed rozpoczęciem krwawienia, można je powiązać z cyklem miesiączkowym.³

Obrzęki zlokalizowane są najczęściej na twarzy, tułowiu, kończynach. Mogą jednak występować w okolicach kostek, palców u rąk czy jedynie powiek. Częściej pojawiają się u kobiet, u których rozpoznano niedoczynność tarczycy, otyłość czy cukrzycę. St...

Wiele kobiet niezależnie od cyklu miesiączkowego odczuwa obrzęki i wahania dobowe masy ciała. Udowodniono, że nasilona aktywność fizyczna i długie przebywanie w pozycji stojącej nasilają zatrzymywanie płynów, tymczasem odpoczynek na leżąco zmniejs...