Otyłość i związany z nią zespół metaboliczny przybrały formę epidemii, zwłaszcza w krajach wysokorozwiniętych. Jednym z istotniejszych problemów leczenia otyłości jest fakt, że wielu pacjentów postrzega ją przede wszystkim jako defekt kosmetyczny, a nie problem zdrowotny.

CELE ARTYKUŁU

Po przeczytaniu artykułu Czytelnik powinien umieć:

• rozpoznać zjawisko szybkiej utraty masy ciała wymagające dodatkowej diagnostyki różnicowej i przeprowadzić taką diagnostykę
• omówić niekorzystne efekty szybkiej utraty masy ciała
• omówić strategię terapeutyczną w przypadku pojawienia się niekorzystnych efektów szybkiej utraty masy ciała

Wprowadzenie

Otyłość brzuszna oraz ściśle z nią związana insulinooporność leżą u podstaw patogenetycznych upośledzonej tolerancji glukozy, cukrzycy typu 2, nadciśnienia tętniczego, dyslipidemii oraz aktywacji procesów prozapalnych i prozakrzepowych, które stanowią czynniki aterogenne. Leczenie pacjenta z nadmierną masą ciała zapobiega groźnym w skutkach powikłaniom, ale wymaga kompleksowych zmian w jego dotychczasowym stylu życia. Racjonalne odchudzanie prowadzące do stopniowej i bezpiecznej redukcji masy ciała stanowi prawdziwe wyzwanie. Wymaga ścisłej współpracy pacjenta z lekarzem, a często także z fizjoterapeutą, dietetykiem i psychologiem. Jednym z istotniejszych problemów leczenia otyłości jest fakt, że wielu chorych postrzega ją przede wszystkim jako defekt kosmetyczny, a nie problem zdrowotny. Z tego powodu zdecydowana większość z nich dąży do uzyskania szybkich efektów diety redukcyjnej w postaci utraty dużej liczby kilogramów i poprawy wyglądu zewnętrznego. Aspekt prozdrowotny pozostaje często na drugim planie. Takie podejście do leczenia otyłości sprawia, że szybkie tempo utraty masy ciała postrzegane jest jako korzystny efekt leczenia, a przez niektórych pacjentów wręcz jako warunek jego skuteczności. W znacznym stopniu utrudnia to lekarzowi prowadzącemu rozpoznanie, diagnostykę i wdrożenie prawidłowego postępowania. Problemu zbyt szybkiej utraty masy ciała w przebiegu odchudzania nie dostrzegają także sami lekarze. Wynika to z faktu, że to zbyt wolna utrata kilogramów lub jej całkowity brak jest zdecydowanie częstszym problemem przebiegu leczenia.

Dietetyczne leczenie otyłości

Zgodnie z „Zasadami postępowania w nadwadze i otyłości w praktyce lekarza rodzinnego”, opracowanymi przez Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce, Polskie Towarzystwo Medycyny Rodzinnej oraz Polskie Towarzystwo Badań nad Otyłością, jednym z elementów...