Wysiłki naukowców zmierzają do jak najwierniejszego odtworzenia wydzielania insuliny w stanach jej niedoboru w organizmie. Insulinoterapia powinna naśladować naturalne wydzielanie tego hormonu, tak aby zapewnić glikemie jak u osób zdrowych.

Wprowadzenie

Schemat intensywnej insulinoterapii (basal-bolus) jest metodą z wyboru w leczeniu pacjentów z cukrzycą typu 1 i typu LADA (latent autoimmune diabetes in adults), a także w innych sytuacjach bezwzględnego niedoboru hormonu i w ciąży. Ponadto przy zastosowaniu tego modelu leczenia prowadzona jest przejściowa insulinoterapia wynikająca z odwracalnych przyczyn wzmożonego zapotrzebowania na insulinę.

W zaleceniach dla chorych z cukrzycą typu 2 i z cukrzycą o znanej etiologii traktowana jest często jako ostatnia deska ratunku po wyczerpaniu możliwości leczenia doustnymi lekami hipoglikemizującymi i innymi schematami insulinoterapii. Zwłaszcza w Polsce chętnie stosowane jest leczenie mieszankami insulinowymi. Choć wydaje się, że walory intensywnej insulinoterapii w cukrzycy typu 2 są niedoceniane, to jej status jest niezmienny – najlepiej odtwarza fizjologiczne wydzielanie insuliny i poprzez wprowadzanie nowych analogów insulinowych oraz łączenie ich z analogami GLP-1 jest stale doskonaloną metodą leczenia.

Insulina i jej wydzielanie w fizjologii i patologii

Aby zrozumieć, dlaczego insulinoterapia jest ciągle rozwijającą się metodą leczniczą, ważnym i niejednokrotnie jedynym skutecznym leczeniem w cukrzycy, należy wiedzieć, że insulina to hormon, który najsilniej i wielokierunkowo reguluje metabolizm i wzrost komórek. Wpływa na metabolizm kwasów nukleinowych, białek, węglowodanów, tłuszczów. Nasila m.in. procesy anaboliczne lipogenezy, glikogenosyntezę, proteinosyntezę. Zmiany te dają impulsy do wzrostu i rozwoju komórek. Działanie insuliny ujawnia się w wątrobie, mięśniach szkieletowych i gładkich, sercu, tkance tłuszczowej, mózgu, jelicie i nerkach. Reguluje bezpośrednio metabolizm limfocytów, osteocytów, chondroblastów i fibroblastów.

Wobec tak dużego znaczenia insuliny w organizmie wysiłki naukowców zmierzają do jak najwierniejszego odtworzenia jej wydzielania w stanach niedoboru. Insulinoterapia powinna naśladować naturalne wydzielanie, tak aby zapewnić glikemie jak u osób zdrowych: między posiłkami 65-101 mg/dl, po posiłkach nie więcej niż 126 mg/dl, stabilny stan w nocy. Idealne wyrównanie cukrzycy nie jest jednak możliwe, ponieważ fizjologicznie insulina jest wytwarzana w sposób pulsacyjny w komórkach β trzustki. Wydzielana jest do krwi żyły wrotnej i przenika najpierw do wątroby, gdzie jest w 50% zatrzymywana. Takiego fizjologicznego wydzielania i działania insuliny nie potrafią naśladować współczesne sposoby insulinoterapii.¹