2. Podeszły wiek

3. Ostra lub przewlekła kwasica metaboliczna

4. Śpiączka cukrzycowa hipermolarna i ketonowa

5. Nadużywanie alkoholu

Metformina jest doustnym lekiem przeciwcukrzycowym należącym do grupy pochodnych biguanidu. Wykazuje działanie antyhiperglikemiczne na skutek: hamowania wątrobowej produkcji glukozy, nasilania beztlenowej przemiany glukozy, pobudzania obwodowego działania insuliny oraz hamowania jelitowego wchłaniania glukozy. Metformina zmniejsza uczucie głodu, powoduje spadek masy ciała, poprawia profil lipidowy i wykazuje korzystny efekt przeciwkrzepliwy. Bezwzględnymi przeciwwskazaniami do stosowania metforminy są: niewydolność oddechowa, niewydolność serca (NYHA III i IV), stany niedotlenienia i nasilonego katabolizmu, ostra lub przewlekła kwasica metaboliczna, ciężkie zakażenia, stan przedśpiączkowy, śpiączka cukrzycowa hipermolarna i ketonowa, nadużywanie alkoholu, zabieg operacyjny, świeży zawał serca, ciężkie choroby wątroby, zaawansowana przewlekła choroba nerek, badania diagnostyczne z użyciem jodowych środków kontrastowych, cukrzyca typu 1, ciąża i nadwrażliwość na lek. Do przeciwwskazań względnych należą: podeszły wiek, każda poważniejsza choroba (zwłaszcza o nieznanej przyczynie), stosowanie metforminy łącznie z lekami kationowymi (wydalanymi przez kanaliki nerkowe) oraz wiek dziecięcy.

Konsultacja: prof. dr hab. med. Piotr Ponikowski

10. Dodatni objaw wątrobowo-szyjny nie występuje w:

1. Istotnej niedomykalności zastawki trójdzielnej

2. Istotnej niedomykalności zastawki dwudzielnej

3. Zatorowości płucnej

4. Zaciskającym zapaleniu osierdzia

5. Prawokomorowej niewydolności serca

Ocena wypełnienia żył szyjnych jest istotnym elementem badania układu krążenia, ponieważ przepełnione żyły szyjne świadczą o podwyższonym ośrodkowym ciśnieniu żylnym. Jedynie w zespole żyły głównej górnej przepełnienie żył szyjnych nie odzwierciedla ośrodkowego ciśnienia żylnego. Badając objaw wątrobowo-szyjny, należy ułożyć chorego na plecach z uniesionym tułowiem pod kątem około 45°, z głową skierowaną w lewo. Siedząc po prawej stronie pacjenta, należy przez 30 sekund mocno uciskać okolicę wątroby. Przy podwyższonym ośrodkowym ciśnieniu żylnym dochodzi do przepełnienia żyły szyjnej zewnętrznej prawej do granicy z mięśniem mostkowo-obojczykowo-sutkowym. Dodatni objaw wątrobowo-szyjny występuje we wszystkich stanach prowadzących do podwyższenia ośrodkowego ciśnienia żylnego, do których zaliczamy: prawokomorową niewydolność serca, tamponadę serca, zatorowość płucną, zaciskające zapalenie osierdzia i istotną niedomykalność zastawki trójdzielnej. Badanie tego objawu ma duże znaczenie w różnicowaniu przyczyn obrzęków obwodowych, gdyż jego brak pozwala na wykluczenie sercowej etiologii obrzęków.

Konsultacja: prof. dr hab. med. Jarosław Kasprzak