W SKRÓCIE

Osteoporozę długo uważano za chorobę kośćca starzejących się kobiet. Dziś jest już oczywiste, że zagrożeni tą chorobą są również mężczyźni. Badania epidemiologiczne potwierdziły bowiem, że złamania w przebiegu osteoporozy u mężczyzn są narastającym problemem zdrowia publicznego. Wynika to zarówno z wydłużenia się życia, jak i z coraz większej społecznej świadomości tej choroby. Zakrojone na szeroką skalę badania populacyjne doprowadziły ostatnio do znacznego postępu w zrozumieniu przyczyn osteoporozy u mężczyzn i w jej leczeniu. W prezentowanym artykule omawiamy to, co wiadomo na temat czynników prowadzących do wzrostu, utrzymania i utraty masy kostnej u mężczyzn oraz przedstawiamy przyczyny, patogenezę i leczenie osteoporozy u mężczyzn.

Wprowadzenie

Osteoporoza jest istotnym problemem zdrowia publicznego na świecie.¹ Długo uważano, że dotyczy wyłącznie kobiet, ale dziś wiadomo już, że częstość jej występowania u starszych mężczyzn jest znacząca, a oceniane pod kątem chorobowości i śmiertelności skutki złamań biodra są u mężczyzn poważniejsze niż u kobiet.² Przyżyciowe ryzyko osteoporotycznego złamania bliższej nasady kości udowej, trzonu kręgu lub nadgarstka wynosi u mężczyzn rasy kaukaskiej 13%, a u kobiet tej rasy do 40%.¹ Spośród wszystkich złamań bliższej nasady kości udowej, które są siejącymi największe spustoszenie powikłaniami osteoporozy, 30% występuje u mężczyzn. W miarę starzenia się populacji spodziewany jest wzrost tego odsetka. Po dokładniejszym określeniu zależności między gęstością mineralną bliższej nasady kości udowej a złamaniem w tej okolicy u mężczyzn zmienią się także szacunki dotyczące rozpowszechnienia czynników ryzyka.³ Przyżyciowe ryzyko złamania osteoporotycznego jest u mężczyzn większe niż ryzyko zachorowania na raka gruczołu krokowego.⁴

Przyczyny i patofizjologia osteoporozy u mężczyzn

U mężczyzn w średnim wieku, inaczej niż u kobiet, nie dochodzi do nagłego zmniejszenia produkcji hormonów płciowych. W efekcie nie ma też u nich, charakterystycznego dla wczesnego okresu pomenopauzalnego, nasilenia obrotu kostnego, który łączy się ze wzrostem ryzyka złamań. Proces utraty masy kostnej (poza przypadkami hypogonadyzmu i kastracji terapeutycznej u chorych na raka prostaty) przebiega u nich znacznie wolniej.

Wyraźne różnice widoczne są również w mikroarchitektonicznej budowie kośćca starzejących się kobiet i mężczyzn. Do zmniejszenia masy kostnej u starzejącego się mężczyzny dochodzi przez cienienie beleczek, a nie przez ich utratę lub przerwanie ciąg...