W SKRÓCIE

Makroskładniki to składniki diety dostarczające energii, takie jak białka, tłuszcze i węglowodany. Przedstawiamy wyniki trzech zakrojony na szeroką skalę badań dotyczących diet izokalorycznych: Dietary Approaches to Stop Hypertension (DASH), DASH-Sodium i Optimal Macro-Nutrient Intake to Prevent Heart Disease (OmniHeart). W każdym z nich badano wpływ diety o różnym profilu makroskładników, ale takiej samej zawartości kalorycznej na tradycyjne czynniki ryzyka chorób układu krążenia, ciśnienie tętnicze i stężenie lipidów. W badaniu DASH i DASH-Sodium wykazano, że dieta bogata w węglowodany, z przewagą owoców, warzyw i niskotłuszczowego nabiału, ale uboga w tłuszcze (zwłaszcza nasycone) i cholesterol istotnie obniża ciśnienie tętnicze i stężenie cholesterolu frakcji LDL w surowicy. Badanie OmniHeart potwierdza, że częściowe zastąpienie węglowodanów białkiem (w około 50% pochodzenia roślinnego) lub tłuszczami nienasyconymi, przede wszystkim jednonienasyconymi, jeszcze wyraźniej obniża ciśnienie tętnicze, stężenie LDL cholesterolu i ryzyko choroby wieńcowej. Wyniki badań podkreślają rolę makroskładników diety jako czynników determinujących ryzyko sercowo-naczyniowe. Potwierdzają też, że przestrzeganiu zdrowej dla serca diety sprzyja jej możliwa różnorodność.

Wprowadzenie

Makroskładniki to trzy duże grupy składników odżywczych dostarczających energię: tłuszcze, węglowodany i białka, mikroskładniki zaś – witaminy i minerały – pełnią istotne funkcje biologiczne, ale energii nie dostarczają. W badaniach epidemiologicznych dowiedziono, że profil makroskładników diety ma wpływ na ryzyko chorób układu krążenia. Diety obniżające to ryzyko (np. dieta śródziemnomorska) mają zupełnie inne proporcje makroskładników niż np. typowa dieta amerykańska, która je zwiększa.¹ Wpływ diety na ryzyko chorób układu krążenia można częściowo ocenić, badając jej wpływ na klasyczne czynniki ich ryzyka, jak stężenie lipidów, ciśnienie tętnicze i metabolizm glukozy.

Każdą grupę makroskładników można podzielić na podgrupy. Na bardzo podstawowym poziomie tłuszcze dzieli się na nasycone i nienasycone, do których zaliczamy tłuszcze jedno- i wielonienasycone. Jest wiele sposobów podziału węglowodanów. Tradycyjnie ...

Randomizowane kontrolowane badania dotyczące żywienia pomagają ocenić wpływ makroskładników i całej diety na czynniki ryzyka chorób układu krążenia. W artykule podsumowujemy wnioski z trzech szeroko zakrojonych kontrolowanych badań, które pogłębiły naszą wiedzę na temat zarówno korzystnego wpływu makroskładników, jak i ogólnego wpływu stosowanej diety.