W SKRÓCIE

Oznaczanie odsetka hemoglobiny glikowanej A_1c (HbA_1c) jest złotym standardem w monitorowaniu glikemii i służy jako zastępczy wskaźnik ryzyka powikłań cukrzycy. Odsetek ten informuje o średnim stężeniu glukozy we krwi w ciągu poprzedzających 2-3 miesięcy, nie pozwala jednak ocenić dobowych wahań glikemii. Ważnym uzupełnieniem jest więc samokontrola glikemii. Samooznaczanie stężenia glukozy we krwi pozwala zaobserwować, czy epizody hiperglikemii występuią na czczo, przed posiłkiem czy po posiłku. Umożliwia też obserwację wahań glikemii i rozpoznawanie hipoglikemii, a dla pacjenta jest szybkim sposobem sprawdzenia, jaki wpływ na stężenie glukozy we krwi mają posiłki, aktywność fizyczna czy przyjmowane leki.

Rośnie zapadalność na cukrzycę typu 1 i typu 2. Coraz częstsze zachorowania na cukrzycę typu 1 tłumaczy się narastającym wpływem czynników środowiskowych,¹ a na cukrzycę typu 2 – rozpowszechnianiem się otyłości.² Niepokoi, że cukrzyca typu 2 coraz częściej w ciągu ostatniego dziesięciolecia rozpoznawana jest przed 44 r.ż.³ Przed lekarzami staje więc podwójne wyzwanie, bo oprócz tego, że rośnie liczba chorych na cukrzycę, choroba ta coraz częściej dotyczy ludzi młodych, którzy będą wymagali leczenia przez całe życie. Leczenie cukrzycy typu 1 jest przy tym coraz bardziej złożone, znacznie poszerzyły się też metody leczenia cukrzycy typu 2.

Wiadomo, że cukrzyca ma związek z powikłaniami w obrębie małych i dużych naczyń, a warunkiem zapobiegania ich rozwojowi jest ścisła kontrola glikemii. Mniej wiadomo, jak osiągnąć i utrzymywać docelowe stężenie glukozy we krwi. Mimo coraz bogatszej wiedzy i pokaźnej liczby dostępnych leków u około 50% uczestników badania National Health and Nutrition Examination Survey 1999-2002 nie osiągnięto docelowego wg American Diabetes Association (ADA) odsetka HbA_1c <7,0 %.⁴ W wielu badaniach klinicznych uzyskiwano poprawę kontroli glikemii, ale w codziennej praktyce klinicznej osiągnięcie i utrzymanie docelowego odsetka HbA_1c okazuje się trudne. Ilustruje to obserwacyjne badanie kontynuacyjne Epidemiology of Diabetes Interventions and Complications, do którego włączono uczestników badania Diabetes Control and Complications Trial (DCCT) z grupy intensywnego leczenia. W chwili rozpoczęcia obserwacji średni odsetek HbA_1c wynosił w tej grupie 7,3%, ale po pięciu latach leczenia poza ścisłym protokołem badania wzrósł do średnio 8,1%.⁵

Po opublikowaniu wyników badania DCCT oznaczanie odsetka hemoglobiny glikowanej A1c uznano za złoty standard opieki diabetologicznej.6,7 American Diabets Association (ADA) zaleca oznaczanie go co najmniej dwa razy do roku u pacjentów z dobrze kont...