Bezprecedensowa epizoocja wirusa ptasiej grypy typu A (H5N1) wśród ptaków wciąż grozi pandemią groźnych i charakteryzujących się dużą śmiertelnością zakażeń u ludzi. W tym przeglądzie uaktualniono raport z 2005 r.,¹ uwzględniając ostatnio opublikowane informacje, a także dane przedstawione podczas drugiego spotkania Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) poświęconego klinicznym aspektom zakażenia wirusem ptasiej grypy typu A (H5N1) u ludzi (Second World Health Organization Consultation on Clinical Aspects of Human Infection with Avian Influenza A (H5N1) Virus).²

Ekologia wirusa

Wysoce patogenne szczepy wirusa ptasiej grypy typu A (H5N1) występują u drobiu w różnych częściach Azji, Afryki, a być może i na Bliskim Wschodzie. Hemaglutynina H5 wirusa ptasiej grypy przekształciła się w wiele filogenetycznie odrębnych kladów i subkladów (ryc. 1),^4,5 które zasadniczo korelują z różnicami antygenowymi, wymagającymi uwzględnienia przy typowaniu kandydatów do prac nad szczepionką przeciwko H5N1.^6,7 Od 2005 r. te różne linie wirusa zachowują na ogół odrębność geograficzną (ryc. 1),⁵ chociaż wirusy kladu 2.3 z Chin przemieściły się ostatnio do innych krajów Azji Południowo-Wschodniej.⁸

Wirusy grypy typu A (H5N1), które zakażają człowieka, są pochodzenia wyłącznie ptasiego i odpowiadają szczepom lokalnie zakażającym drób i dzikie ptactwo. Wirusy ptasiej grypy mogą się utrzymywać, namnażać i rozprzestrzeniać w miejscach handlu żywym drobiem. Ptaki migrujące mogą przenosić wirusy grypy typu A (H5N1) na nowe obszary geograficzne, ale ich znaczenie jako rezerwuaru ekologicznego jest niewyjaśnione. Wydaje się, że rozprzestrzenianie się wirusów grypy typu A (H5N1) wiąże się przede wszystkim z przewożeniem drobiu i produktów drobiowych,^9,10 chociaż niedawne ogniska zakażeń wirusem kladu 2.2 w Afryce subsaharyjskiej,¹¹ Egipcie i Europie mogą wskazywać na przeniesienie wirusa przez dzikie ptaki. Ryzyko zawleczenia wirusów grypy typu A (H5N1) do Ameryki Północnej przez ptaki migrujące przez Alaskę wydaje się znikome.¹²

Epidemiologia zakażeń u człowieka

Zachorowalność i charakterystyka demograficzna

Mimo powszechnego kontaktu z drobiem zakażonym wirusem ptasiej grypy typu A (H5N1)^13,14 zachorowania wśród ludzi wciąż są dość rzadkie. Od maja 2005 r. zwiększyła się zarówno liczba krajów, w których stwierdzono grypę typu A (H5N1) u ludzi,¹³ jak i liczba potwierdzonych przypadków zakażenia tym wirusem (340 przypadków do 14 grudnia 2007 r.), częściowo w wyniku rozprzestrzenienia się wirusów kladu 2.2 w obrębie Eurazji i Afryki^5,15 (ryc. 1 suplementu dostępnego wraz z pełnym tekstem artykułu na stronie www.nejm.org).