W skrócie

Świadoma zgoda ma podstawowe znaczenie dla lekarza, bo pozwala mu na diagnostykę i leczenie, pacjentowi daje natomiast prawo zaakceptowania lub odrzucenia proponowanych procedur diagnostycznych i leczniczych. Warunkiem jej wypracowania jest wymiana poglądów składająca się na relację lekarz-pacjent. U jej podstaw leżeć musi zaufanie. Dochodzenie do świadomego wyboru jest procesem edukacyjnym i buduje korzystny terapeutycznie sojusz pacjenta z lekarzem. Lekarz, tłumacząc istotę problemu, musi dostarczyć pacjentowi wiedzy pozwalającej na równoprawny udział w tej umowie. Poważne traktowanie świadomej zgody pozwala na zbudowanie relacji prawdziwie partnerskich, współudział pacjenta w podejmowaniu decyzji i współodpowiedzialność za wyniki leczenia. Lekarz powinien postrzegać uzyskiwanie świadomej zgody pacjenta jako etyczną konieczność, usankcjonowaną prawnie w wielu krajach i spójną z najszerzej rozumianymi zasadami dobrej praktyki medycznej. Fundamentalną sprawą w relacjach z pacjentem jest zrozumienie i zaakceptowanie jego autonomii w procesie podejmowania decyzji.

Każda dorosła istota ludzka w pełni władz umysłowych ma prawo decydować, na ile pozwala ingerować w swoje własne ciało, a chirurg, który wykonuje operację bez zgody pacjenta, popełnia napaść, za którą będzie odpowiedzialny, jeśli dojdzie do uszkodzenia zdrowia.

sędzia Benjamin Cardozo, 1914 ¹

Uzyskanie świadomej zgody pacjenta jest etycznym, moralnym i prawnym wymogiem odpowiedzialnej i opartej na zaufaniu praktyki lekarskiej. O zaniedbaniu mówimy, kiedy naruszenie zgody lub jej pogwałcenie powoduje szkodę, do której nie doszłoby, gdyby takiej umowy przestrzegano.² Z etycznego punktu widzenia lekarz ma moralny obowiązek zaproponować najlepsze dla pacjenta leczenie, przedstawiając dane z badań naukowych potwierdzające spodziewane korzyści i omawiając potencjalne zagrożenia. Musi zgodnie z najlepszą swoją wiedzą i doświadczeniem oraz na podstawie dostępnej literatury wyjaśnić wady i zalety proponowanej terapii. Taka wymiana informacji i poglądów buduje relację z pacjentem i sprzyja świadomemu wyborowi w najbardziej nawet złożonych medycznych przypadkach.

Jeżeli chodzi o aspekt prawny, lekarz musi wiedzieć, że w wielu stanach USA kwestia świadomej zgody pacjenta jest uregulowana ustawowo, a jej nieuzyskanie skutkuje zarzutem zaniedbania. Rozstrzygnięcia prawne różnią się, nieuzyskanie świadomej zgo...

Z prawnego i etycznego punktu widzenia wszyscy lekarze mają obowiązek znać procedury wypracowywania świadomej zgody. Pozwala im to w praktyce skutecznie wykorzystywać informacje, które sprzyjają podejmowaniu przez pacjenta świadomych decyzji, i un...