W skrócie

Pomostowanie aortalno-wieńcowe (CABG – coronary artery bypass graft) jest uznaną metodą terapii choroby wieńcowej. Cukrzyca występuje u wielu pacjentów leczonych tą metodą i wywiera istotny wpływ na okres okołooperacyjny i na odległe przeżycie. Jest ona czynnikiem ryzyka zwiększonej śmiertelności, a także głębokiego zakażenia rany po zabiegu pomostowania aortalno-wieńcowego. Lekarze, którzy prowadzą leczenie pacjentów z cukrzycą i chorobą wieńcową, powinni mieć świadomość, jaki wpływ wywiera współistnienie cukrzycy na wyniki pomostowania aortalno-wieńcowego.

Wprowadzenie

Cukrzyca należy do czynników ryzyka rozwoju choroby wieńcowej. Od lat sześćdziesiątych pomostowanie aortalno-wieńcowe jest podstawową metodą terapii choroby wieńcowej. W jej leczeniu stosuje się również przezskórne interwencje wieńcowe, takie jak angioplastyka balonowa i wszczepianie stentów. W artykule omawiam zagadnienie wyboru metody rewaskularyzacji u pacjentów z cukrzycą.

Wiadomo dobrze, że cukrzyca może niekorzystnie wpływać na wyniki wszystkich zabiegów chirurgicznych, szczególnie na częstość powikłań takich jak zakażenia rany. Wywiera także znamienny wpływ na odległe przeżycie w tej grupie pacjentów. W artykule omawiam zarówno krótkoterminowe, jak i odległe wyniki pomostowania aortalno-wieńcowego u pacjentów z cukrzycą.

Rozpowszechnienie

Pod koniec 2006 r. oszacowano, że w kolejnym roku w USA pomostowaniu aortalno-wieńcowemu zostanie poddanych 500 tys. pacjentów.¹ Ocenia się, że w USA na cukrzycę choruje 25 mln osób.² Rozpowszechnienie cukrzycy u pacjentów poddawanych pomostowaniu mieści się w przedziale 18-38%.^3-6 Przyjęto więc, że w 2007 r. zabiegom pomostowania wieńcowego zostanie poddanych 210 tys. chorych na cukrzycę. Cukrzyca wywiera duży wpływ na sposób leczenia oraz krótko- i długoterminowe wyniki leczenia.

Powikłania okołooperacyjne

W 1988 r. Lilienfeld i wsp.⁷ jednoznacznie wykazali, że cukrzyca jest czynnikiem ryzyka zakażeń po zabiegach kardiochirurgicznych. Northern New England Cardiovascular Disease Study Group (NNE) od 1987 r. gromadzi prospektywne dane na temat pacjentów poddawanych zabiegom kardiochirugicznym w stanach Vermont, New Hampshire i Maine. W rejestrze znajdują się wszyscy pacjenci poddani pomostowaniu aortalno-wieńcowemu w tych 3 stanach. Braxton i wsp.⁸ wykazali, że cukrzyca jest niezależnym czynnikiem ryzyka zapalenia śródpiersia. Loop i wsp.⁹ oraz Grossi i wsp.¹⁰ stwierdzili, że pobranie obu tętnic piersiowych wewnętrznych (internal mammary artery) w celu wytworzenia pomostów aortalno-wieńcowych u pacjentów z cukrzycą wiązało się z większym ryzykiem głębokiego zakażenia rany po sternotomii. Po publikacji Loopa i wsp.⁹ większość kardiochirurgów odstąpiła od wytwarzania pomostów z obu tętnic piersiowych wewnętrznych u pacjentów z cukrzycą. Najczęściej tętnica piersiowa wewnętrzna jest pobierana w postaci szypuły tkankowej. Niedawno opublikowane wstępne dane na temat obustronnego pobierania tętnic piersiowych wewnętrznych bez płatów mięśniowych wskazują, że ta metoda nie zwiększa ryzyka głębokiego zakażenia rany po sternotomii.¹¹