W SKRÓCIE

Osteoporozę, która stanowi znaczący problem zdrowia publicznego, charakteryzuje zwiększone ryzyko złamań. W celu zmniejszenia chorobowości i nadumieralności spowodowanej tą powszechnie występującą chorobą należy więc określić skuteczność metod zapobiegania złamaniom. Program kliniczny Women’s Health Initiative znacznie poszerzył wiedzę na temat wpływu hormonalnej terapii zastępczej oraz suplementacji wapnia i witaminy D na ryzyko złamania w obrębie bliższego końca kości udowej oraz całkowite ryzyko złamania. Terapie estrogenowa i estrogenowo-progestagenowa istotnie zmniejszają ryzyko złamania w dowolnej lokalizacji – właściwie niezależnie od obecnych u chorych czynników ryzyka osteoporozy. Związane z terapiami ryzyko przeważa jednak nad korzyściami, co wyklucza ich powszechne stosowanie w celu zmniejszenia ryzyka złamań. Wpływ suplementacji wapnia i witaminy D u kobiet z właściwą podażą wapnia w diecie jest nieznaczny, co podważa zasadność powszechnej suplementacji tych związków. Przemawia za nią natomiast zmniejszenie o 21% ryzyka złamania bliższej nasady kości udowej u kobiet po 60 r.ż., wskazując, że u starszych kobiet po menopauzie połączenie wapnia i witaminy D pozytywnie wpływa na stan kości.

Wprowadzenie

Osteoporoza to ważny problem zdrowia publicznego, który dotyczy przede wszystkim kobiet w podeszłym wieku.¹ Oszacowano, że główne powikłanie osteoporozy – złamanie niskoenergetyczne – wystąpi prawdopodobnie u 4 na 10 kobiet rasy kaukaskiej po 50 r.ż. pod postacią złamania bliższej nasady kości udowej, kręgu lub dalszej nasady kości promieniowej.² Rocznie osteoporoza jest przyczyną ponad 1,5-2 mln złamań,³ zwiększając znacznie chorobowość, niepełnosprawność oraz koszty ekonomiczne.

Zmniejszenie w ciągu najbliższego dziesięciolecia odsetka dorosłych chorych na osteoporozę stało się jednym ze społecznych celów programu prozdrowotnego Healthy People 2010.⁴ To ambitne założenie wymaga uzupełnienia wiedzy na temat zagrożeń i korzyści wynikających z powszechnie stosowanych metod profilaktyki złamań.

Przyczynił się do tego program kliniczny Women’s Health Initiative (WHI), który istotnie poszerzył wiedzę na temat dwóch rozpowszechnionych metod profilaktyki osteoporozy pomenopauzalnej. Zapoczątkowane w 1993 r. przez National Institutes of Health badania kliniczne są największymi badaniami prewencyjnymi dotyczącymi głównych przyczyn śmierci i niepełnosprawności kobiet po menopauzie w podeszłym wieku.⁵

Program WHI objął cztery badania kliniczne i jedno badanie obserwacyjne. Ich celem była ocena, czy hormonalna terapia zastępcza (estrogenowa lub estrogenowo-progestagenowa), dieta ubogotłuszczowa oraz suplementacja wapnia i witaminy D zmniejszają ...