W SKRÓCIE

Narastająca fala epidemii cukrzycy, która prowadzi do zwiększonej chorobowości i umieralności (głównie z powodu chorób układu krążenia), w połączeniu z nieskutecznością działań mających na celu uzyskanie kontroli nad tą chorobą i związanymi z nią powikłaniami, powoduje, że logicznym sposobem opanowania tej epidemii wydaje się prewencja. Ukończono kilka badań klinicznych, w których oceniano różne sposoby zapobiegania cukrzycy, a inne badania jeszcze trwają. W przeglądzie przedstawimy nowe dane na temat możliwości zapobiegania cukrzycy, zwracając szczególną uwagę na ich uzasadnienie oraz omawiając obecne wysiłki badawcze, które prawdopodobnie doprowadzą do opracowania nowych sposobów postępowania u pacjentów zagrożonych rozwojem cukrzycy.

Wprowadzenie

Rozpowszechnienie cukrzycy przybrało rozmiary pandemii. World Health Organization (WHO) ocenia, że na całym świecie żyje ponad 180 mln chorych na cukrzycę, a do 2030 r. przewiduje się ponaddwukrotny wzrost tej liczby.¹ Liczba chorych na cukrzycę w USA wynosi 20,8 mln.² Główną przyczyną narastania tej epidemii jest postępująca urbanizacja, wśród innych czynników można by wymienić siedzący tryb życia, otyłość oraz starzenie się populacji.^3,4 Oczywistym przejawem kryzysu zdrowotnego, z którym wiąże się ta choroba, jest sama częstość jej występowania, a także związane z nią powikłania, głównie mikro- i makronaczyniowe, w znacznym stopniu przyczyniające się do skrócenia oczekiwanej długości życia chorych na cukrzycę w porównaniu z populacją ogólną.⁵

Wśród pacjentów z cukrzycą w porównaniu z osobami bez cukrzycy obserwuje się dwu-czterokrotny wzrost częstości występowania chorób układu krążenia, odpowiadający nawet za 80% wzrost umieralności w tej populacji pacjentów.² Mimo iż wykazano, że kontrola czynników ryzyka sercowo-naczyniowego zmniejsza chorobowość i umieralność, coraz więcej danych wskazuje na suboptymalną kontrolę nadciśnienia tętniczego, zaburzeń lipidowych oraz hiperglikemii, a cele terapeutyczne są uzyskiwane szczególnie rzadko wśród mniejszości etnicznych oraz kobiet.^6-8

W USA cukrzyca stanowi ponadto główną przyczynę ślepoty, niewydolności nerek oraz nieurazowych amputacji kończyn. Uważa się ją za jedną z głównych przyczyn niewydolności nerek na całym świecie.^1,2,9 W USA żyje ponad 152 tys. pacjentów ze schyłkową niewydolnością nerek w przebiegu cukrzycy, którzy wymagają przewlekłej dializoterapii lub transplantacji nerek.²

W 2002 r. w samych USA koszty związane z cukrzycą oszacowano na 132 mld dol., a ekonomiczne konsekwencje tej choroby na całym świecie są coraz poważniejsze. WHO szacuje na przykład, że w ciągu najbliższych dziesięciu lat Chiny wydadzą 558 mld dol....