W SKRÓCIE

Leki antyagregacyjne są lekami z wyboru w profilaktyce wtórnej udaru niedokrwiennego mózgu niebędącego wynikiem zatoru kardiogennego. Liczne badania kliniczne wykazały stałe, choć nieznaczne korzyści kliniczne związane z ich stosowaniem oraz stosunkowo korzystny profil bezpieczeństwa. W Ameryce Północnej i Europie najczęściej zalecanymi w profilaktyce wtórnej udaru lekami antyagregacyjnymi są kwas acetylosalicylowy, klopidogrel oraz skojarzenie kwasu acetylosalicylowego z dipirydamolem o przedłużonym uwalnianiu. Ponieważ w aktywacji i agregacji płytek uczestniczą liczne mechanizmy, skojarzenia leków antyagregacyjnych mogą wykazywać działanie synergistyczne, podczas gdy skojarzenia leków przeciwzakrzepowych niekoniecznie mają lepszą skuteczność kliniczną i na ogół cechuje je większa toksyczność. Skojarzenie klopidogrelu z kwasem acetylosalicylowym stosowano u pacjentów z różnymi chorobami naczyń tętniczych. Potwierdzono korzystne klinicznie działanie takiego leczenia, szczególnie w chorobie wieńcowej oraz u pacjentów po wszczepieniu stentów do naczyń wieńcowych. Mimo że ekstrapolacja wyników wskazujących na korzystne działanie stosowanych łącznie klopidogrelu i kwasu acetylosalicylowego na profilaktykę wtórną udaru jest kuszącą perspektywą, w niedawnych badaniach klinicznych nie udokumentowano istotnych korzyści klinicznych takiego leczenia u pacjentów z naczyniowymi schorzeniami ośrodkowego układu nerwowego. Jest to związane z brakiem istotnie lepszej skuteczności leczenia skojarzonego kwasem acetylosalicylowym i klopidogrelem oraz wyraźnym zwiększeniem zagrożenia powikłaniami krwotocznymi. Łączne zastosowanie kwasu acetylosalicylowego z klopidogrelem nie może zatem być zalecane w profilaktyce kolejnego udaru. Podczas stosowania klopidogrelu u pacjentów z naczyniowymi schorzeniami ośrodkowego układu nerwowego należy unikać jednoczesnego stosowania kwasu acetylosalicylowgo, chyba że istnieją ku temu określone wskazania kardiologiczne, takie jak ostry zespół wieńcowy lub obecność stentu w naczyniu wieńcowym. Stosowanie kwasu acetylosalicylowego w skojarzeniu z dipirydamolem o przedłużonym uwalnianiu jest uzasadnione zaleceniami klasy I, powstałymi na podstawie dwóch dużych badań wykazujących przewagę takiego leczenia nad stosowaniem kwasu acetylosalicylowego w monoterapii. Chociaż leczenie antyagregacyjne klopidogrelem z kwasem acetylosalicylowym nigdy nie było bezpośrednio porównywane z leczeniem kwasem acetylosalicylowym z dipirydamolem o przedłużonym uwalnianiu, wyniki badań klinicznych przemawiają za tą drugą metodą w profilaktyce wtórnej udaru mózgu. Nie ma danych na temat roli tej metody w profilaktyce pierwotnej udaru niedokrwiennego mózgu. Ograniczony zasób danych z badania Clopidogrel for High Atherothrombotic Risk and Ischemic Stabilization Management and Avoidance (CHARISMA) wskazują, że skojarzone leczenie klopidogrelem i kwasem acetylosalicylowym może być mniej korzystne w porównaniu z monoterapią kwasem acetylosalicylowym.