Kluczowe zagadnienia artykułu

Nowoczesne interwencje medyczne często są skuteczne u bardzo starych osób.

Podejmowanie decyzji terapeutycznych wspólnie z pacjentami w starszym wieku może być wyzwaniem dla wszystkich lekarzy zajmujących się ostrymi przypadkami w szpitalu.

Podejmowanie takich decyzji terapeutycznych wymaga oceny, jak różne choroby i słaby stan fizyczny pacjenta mogą wpływać na korzystne i niekorzystne skutki leczenia.

Podejmowanie decyzji terapeutycznych dotyczących starszych pacjentów staje się trudniejsze, ponieważ wielu z nich jest wykluczonych z badań klinicznych, których wyniki wpływają na nasze decyzje.

Ocena, czy poddanie się określonym metodom leczenia jest uzasadnione, może być trudna także dla pacjenta, ale to on podejmuje decyzję, mając do dyspozycji wszelkie informacje, jakich może mu udzielić lekarz. W przypadku osoby, która nie jest w stanie sama decydować o leczeniu, Mental Capacity Act daje lekarzowi działającemu w najlepszym interesie chorego wskazówki, jakie podjąć decyzje, z uwzględnieniem życzeń, wartości i poglądów wyrażanych wcześniej przez pacjenta.

Zasady etyczne, które wpływają na decyzje terapeutyczne dotyczące dorosłych w każdym wieku, to:

• wspieranie niezależności
• działanie na korzyść pacjenta
• nieszkodzenie
• równe traktowanie.

Stosowanie tych zasad w praktyce klinicznej w stosunku do osób starszych może być wyzwaniem. Obciążenie licznymi chorobami i ogólna słabość fizyczna osób w starszym wieku niekorzystnie wpływają na ocenę ryzyka i korzyści związanych z terapią. Zdolność uczestniczenia tych osób w podejmowaniu decyzji terapeutycznych jest bardziej ograniczona niż w przypadku młodszych pacjentów. Świadomość zbliżającej się śmierci może też wpływać na to, jaką wagę starsza osoba przywiązuje do wyników leczenia. Artykuł przedstawia przypadki pozwalające zbadać te kwestie.

Przypadek 1

77-letnia kobieta została przywieziona do izby przyjęć szpitala przez karetkę pogotowia. W ciągu 10 ostatnich dni jej opiekun zauważył nasiloną senność i zmniejszony apetyt. Pacjentka była wycieńczona i gorączkowała. Ocena w skali Glasgow (Glasgow Coma Scale) wynosiła 9 punktów. Zwrócono uwagę na przykurcze zgięciowe kończyn i odleżynę w okolicy kości krzyżowej – 4 stopień zaawansowania. Z powodu sepsy zalecono dożylne podanie antybiotyku oraz odżywianie przez sondę nosowo-żołądkową, jednak ten sposób terapii nie przyniósł poprawy. Po przeprowadzeniu wywiadu z rodziną okazało się, że u pacjentki od 10 lat rozwijało się upośledzenie funkcji poznawczych, następowało stałe pogarszanie się stanu fizycznego, a w ostatnim roku zaobserwowano też utratę apetytu. W porozumieniu z rodziną podjęto decyzję o zastosowaniu leczenia paliatywnego. Pacjentka umarła spokojnie, nie odczuwając bólu, w otoczeniu bliskich.