ŚWIĄTECZNA DARMOWA DOSTAWA od 20 grudnia do 8 stycznia! Zamówienia złożone w tym okresie wyślemy od 2 stycznia 2025. Sprawdź >
Cukrzyca jest częstą chorobą przybierającą formę epidemii światowej. Dotyczy także kobiet w wieku rozrodczym. Ciąża u kobiet z cukrzycą występuje w 0,5-1% przypadów. Cukrzycę ciężarnych natomiast obserwuje się nawet u 14% kobiet w ciąży (średnio w 7%). Jest to problem mało znany szerokiemu gremium lekarskiemu, a więc niedoceniany. Uważam, że warto przypomnieć zagrożenia, jakie powoduje cukrzyca ciężarnych, jakie są jej następstwa dla płodu i dla matki. Coraz częściej uważa się, że cukrzyca ciężarnych prowadzi do rozwoju zespołu metabolicznego ze wszystkimi jego następstwami prowadzącymi do cukrzycy typu 2, przedwczesnego rozwoju miażdżycy i choroby niedokrwiennej serca. Dlatego polecam czytelnikom artykuł G. F. Leguizamóna, N. P. Zeff, A. Fernándeza pt.: „Nadciśnienie i ciąża powikłana cukrzycą”. Autorzy omawiają patofizjologię zaburzeń przemiany węglowodanowej w ciąży, zwracając szczególną uwagę na nadciśnienie tętnicze indukowane ciążą. O ile u zdrowych kobiet podwyższone ciśnienie występuje w ok. 7%, to w ciąży powikłanej cukrzycą częstość ta sięga 66%. Nadciśnienie tętnicze w ciąży z towarzyszącym białkomoczem jest przyczyną śmiertelnego nieraz powikłania dla matki i dla płodu, jakim jest stan przedrzucawkowy. Stan przerzucowkowy jest omawiany zależnie od klasyfikacji cukrzycy ciążowej wg White, neurfopatii cukrzycowej, stopnia wyrównania cukrzycy, czyli od glikemii, a przede wszystkim od wysokości ciśnienia tętniczego. W Polsce od co najmniej kilkunastu lat kobiety ciężarne objęte są opieką położniczo-diabetologiczną. Badania przesiewowe powinno się wykonywać u każdej ciężarnej, zaś wszystkie pacjentki w wieku rozrodczym chore na cukrzycę powinny być objęte szczególną opieką. O napisanie komentarza poprosiłam dr. hab. med. Macieja Kinalskiego, który ma duże doświadczenie w wykrywaniu i leczeniu cukrzycy ciążowej, współtwórcę ogólnopolskiego programu opieki nad ciężarnymi z cukrzycą.
Program koordynowany przez prof. dr hab. med. Idę Kinalską, Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Chorób Wewnętrznych, Białystok
Program koordynowany przez prof. dr hab. med. Idę Kinalską, Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Chorób Wewnętrznych, Białystok
Nadciśnienie tętnicze i ciąża powikłana cukrzycą
Gustavo F. Leguizamón, MD
Natalia P. Zeff, MD
Alberto Fernández, MD
W SKRÓCIE
Cukrzyca jest częstą chorobą wikłającą ciążę. Cukrzyca typu 1 wiąże się ze zwiększonym ryzykiem stanu przedrzucawkowego oraz nadciśnienia tętniczego indukowanego ciążą. W przypadku współistnienia dysfunkcji nerek ryzyko obu wymienionych powikłań znacznie wzrasta. Ponadto, niezależne czynniki ryzyka stanu przedrzucawkowego to klasa wg White, zła kontrola glikemii w pierwszej połowie ciąży oraz wczesny wzrost ciśnienia tętniczego. To, czy cukrzyca ciężarnych zwiększa wyjściowe ryzyko nadciśnienia tętniczego indukowanego ciążą, pozostaje wciąż tematem dyskusji. Ponieważ strategie terapeutyczne polegające na podawaniu małych dawek kwasu acetylosalicylowego i antyoksydantów okazały się nieskuteczne, profilaktyka opiera się na ścisłej kontroli glikemii i właściwym leczeniu nadciśnienia tętniczego.
Cukrzyca dotyczy ok. 17 milionów osób w Stanach Zjednoczonych. Liczba ta stale rośnie, a na początku XXI w. częstość występowania choroby przybrała rozmiar epidemii.1 Ponad 9 milionów kobiet po 20 r.ż. choruje na cukrzycę, dlatego choroba często dotyczy kobiet w ciąży. Cukrzyca przedciążowa (PGDM – pregestational diabetes mellitus) wikła 0,5-1% ciąż,2 a cukrzycę ciężarnych (GDM – gestational diabetes mellitus) rozpoznaje się u 1-14% kobiet (średnio 7%), w zależności od badanej populacji i przyjętych kryteriów diagnostycznych.3
Ze wszystkich przypadków cukrzycy wikłającej ciążę 90% stanowi cukrzyca ciężarnych, definiowana jako upośledzenie tolerancji glukozy po raz pierwszy zdiagnozowane w czasie ciąży.4 Zasadniczym czynnikiem patogenezy cukrzycy ciężarnych jest obwodowa insulinooporność napędzana zmianami hormonalnymi zachodzącymi w ciąży, podczas gdy w cukrzycy przedciążowej – niewystarczająca produkcja endogennej insuliny. Mimo że patomechanizm choroby nie został jeszcze w pełni poznany, wiadomo, że jest on wypadkową współdziałania osobniczych czynników genetycznych i nie do końca poznanych czynników środowiskowych (np. wirusów) wyzwalających reakcję autoimmunologiczną prowadzącą do zniszczenia komórek trzustki wytwarzających insulinę.5 Odległe skutki tej reakcji są dobrze znane i wynikają z hiperglikemii, w wyniku której dochodzi do uszkodzenia śródbłonka naczyń krwionośnych. Przewlekłe nadciśnienie tętnicze i nadciśnienie indukowane ciążą należą do najczęstszych powikłań w tej populacji. Ponadto, obserwuje się wyraźny związek między nefropatią cukrzycową i nadciśnieniem u kobiet w ciąży, a także między cukrzycą ciężarnych a ryzykiem nadciśnienia indukowanego ciążą.
