W SKRÓCIE

W pracy przedstawiono podstawowe zasady przygotowania do podróży do krajów przede wszystkim strefy tropikalnej i subtropikalnej oraz ryzyko zachorowania na najczęściej występujące tam choroby, z wyłączeniem malarii, która zostanie omówiona w osobnym opracowaniu. Podano również ogólne wskazówki dotyczące zachowania się w trakcie podróży i pobytu w tych regionach oraz podstawowe zasady postępowania profilaktycznego.

Człowiek zawsze interesował się otaczającym go światem. W miarę postępu technicznego podróże zmieniały charakter. Na wodach otwartych tratwy i łodzie wiosłowe zostały zastąpione przez statki wiosłowo-żaglowe, potem wielomasztowe żaglowce, pozwalające na długotrwałe pływanie po morzach bez zawijania do portów. Przełomu w szybkości pokonywania mórz i oceanów dokonały parowce i wielkie statki motorowe. W czasie podróży na lądzie przez całe wieki wykorzystywano zwierzęta pociągowe. Dziś zastąpiły je samochody, autobusy i pociągi, w tym superszybkie koleje, także transkontynentalne. Prawdziwą rewolucją w sposobie podróżowania było jednak pojawienie się samolotów. To dzięki nim nastąpiła globalizacja transportu. W bardzo krótkim czasie można dotrzeć do niemal dowolnego miejsca na kuli ziemskiej.

Podróżowanie zawsze stwarzało pewne ryzyko. Poza niebezpieczeństwami wynikającymi z kontaktu z innymi ludźmi były to zmiany klimatyczne zmuszające organizm do zmian przystosowawczych, a także odmienność pożywienia i różna jakość wody. Im dłużej trwała podróż, tym łagodniejsze było przystosowanie się do zmian. Istotne znaczenie dla stanu zdrowia podróżujących miało i ma nadal ryzyko ujawnienia przewlekłych chorób przebiegających dotychczas w sposób klinicznie niejawny albo ich zaostrzenia. Z danych z piśmiennictwa wynika, że wśród osób wyjeżdżających do rozwijających się krajów Afryki i Azji 20-70% będzie miało jakieś problemy zdrowotne, z czego 1-5% będzie wymagać pewnej formy pomocy medycznej, 1 osoba na 1-10 tys. będzie musiała otrzymać pomoc ze wskazań nagłych, a 1 na 100 tys. podróżujących umrze. Statystycznie najczęstszymi przyczynami zgonów są zawał serca, udar mózgu i wypadki. Te ostatnie odpowiadają za 21-26% zgonów, a wskaźnik ten jest wielokrotnie wyższy niż u osób niepodróżujących. Jest rzeczą interesującą, że nabywane w trakcie podróży choroby zakaźne i pasożytnicze są co prawda jedną z głównych przyczyn zachorowań i powikłań wśród podróżujących, ale powodują nie więcej niż 1-4% zgonów.^1-5

W trakcie podróży do strefy zwrotnikowej i podzwrotnikowej, nazywanych częściej obszarami tropikalnymi i subtropikalnymi, pojawiają się szczególne kategorie problemów zdrowotnych związanych głównie z niskimi standardami sanitarnymi i higienicznymi...