Wstęp

Przewlekła białaczka szpikowa (CML - chronic myeloid leukemia) jest trójfazową chorobą mieloproliferacyjną charakteryzująca się translokacją chromosomalną określaną jako Philadelphia (Ph). Gen BCR z chromosomu 22 zostaje ulokowany przy genie ABL, który w prawidłowych warunkach położony jest w chromosomie 9. Wynikiem tej translokacji jest powstanie genu – hybrydy BCR-ABL i w konsekwencji białka fuzyjnego Bcr-Abl – kinazy tyrozynowej o zaburzonej funkcji. Niekontrolowana ekspresja Bcr-Abl prowadzi do wystąpienia charakterystycznych dla komórek białaczkowych cech – nasilonej proliferacji, oporności na apoptozę i zaburzeń przylegania.¹

Zastosowanie w praktyce klinicznej inhibitorów, których cele stanowią kinazy tyrozynowe (TKI - tyrosine kinase inhibitor) zrewolucjonizowało ostatnio leczenie i rokowanie w CML. Wcześniej opcjami terapeutycznymi były: allogeniczne przeszczepienie komórek macierzystych (alloSCT – allogenic stem cell transplantation), leczenie oparte na interferonie oraz prosta cytoredukcja hydroksymocznikiem. U wszystkich kwalifikujących się chorych w odpowiednim wieku, dla których znaleziono dawców dobranych pod względem ludzkiego antygenu leukocytów (HLA – human leukocyte antigen) przeprowadzano alloSCT, które do dziś pozostaje jedyną terapią prowadzącą do wyleczenia. Pozostali chorzy leczeni byli α-interferonem, który, jeśli jest dobrze tolerowany przy długotrwałym przyjmowaniu, pozwala na uzyskanie mediany przeżycia wynoszącej 6,5-7 lat, poprzez przedłużenie przewlekłej fazy choroby (CP – chronic phase). Progresja do bardziej zaawansowanych faz choroby – przyspieszenia i transformacji blastycznej – nie poddawała się dostępnemu leczeniu.

Imatinib (Glivec) był pierwszym TKI; wprowadzono go do praktyki klinicznej w 1998 r. Lek ten w sposób kompetycyjny zajmuje wiążącą adenozynotrójfosforan (ATP) kieszonkę kinazy Abl, uniemożliwiając w ten sposób konformacyjną zmianę cząsteczki do po...

Odpowiedź i oporność

Odpowiedź na leczenie określa się w trzech różnych fazach. Początkowym celem leczenia jest uzyskanie prawidłowych wyników morfologii krwi i <5% komórek blastycznych w szpiku kostnym (CHR), najlepiej w ciągu czterech tygodni od rozpoczęcia leczenia...

Definicja braku odpowiedzi jest kontrowersyjna (tab. 1), ponieważ nie jest jasne jak długo należy kontynuować leczenie zanim będzie można chorego zakwalifikować jako nieodpowiadającego na terapię imatinibem; ramy czasowe leczenia imatinibem nie są...

Pierwotną oporność określa się jako niepowodzenie w uzyskaniu odpowiedzi na imatinib. Oporność nabyta to utrata wcześniej uzyskanej odpowiedzi hematologicznej, cytogenetycznej lub molekularnej.