W SKRÓCIE

Artykuł rozpoczyna się opisem przypadku, ilustrującym powszechnie znane zagadnienie kliniczne. Następnie zaprezentowano dane z piśmiennictwa na poparcie różnych metod postępowania, uzupełnione przeglądem oficjalnych wytycznych (jeśli takie istnieją). Na zakończenie autorzy przedstawiają własne zalecenia kliniczne.

53-letnią kobietę z astmą oraz wielopłatowym zapaleniem płuc przyjęto na oddział w stanie niewydolności oddechowej. Została zaintubowania i leczona antybiotykami, salbutamolem oraz metyloprednizolonem. Przypadkowy pomiar glukozy w chwili przyjęcia wykazał 183 mg/dl (10,2 mmol/l). Po trzech godzinach pobytu na oddziale intensywnej opieki medycznej stężenie glukozy we krwi włośniczkowej wynosiło 264 mg/dl (14,7 mmol/l). Pacjentka nie chorowała na cukrzycę. Czy hiperglikemię powinno się w tym przypadku leczyć? Jeśli tak, to w jaki sposób?

Zagadnienie kliniczne

Do niedawna hiperglikemię u pacjentów hospitalizowanych traktowano przeważnie jako zjawisko towarzyszące pogorszeniu stanu zdrowia. Jednak dane z badań, świadczące o tym, że w pewnych okolicznościach agresywne leczenie może poprawić efekty kliniczne, przyczyniły się do większego zainteresowania tym tematem.^1-3

Związek między hiperglikemią a ostrym stanem chorobowym jest złożony.^1,3,4 Hiperglikemia występuje często podczas hospitalizacji, z powodu wzrostu stężenia hormonów stresu we krwi. Na modelach doświadczalnych wykazano, że ciężka hiperglikemia (definiowana jako stężenie glukozy >250 mg/dl (13,9 mmol/l)) ma szkodliwy wpływ na układ naczyniowy, hemodynamikę i układ odpornościowy (ryc. 1).^1,3,4 W kilku retrospektywnych badaniach dowiedziono, że hiperglikemia u chorego przebywającego w szpitalu koreluje ze złymi wynikami leczenia. Stężenie glukozy po zabiegu kardiochirurgicznym jest istotnym czynnikiem prognostycznym rozwoju zakażenia pooperacyjnego.^5,6 W badaniu z udziałem pacjentów z cukrzycą i ostrym zawałem mięśnia sercowego podwyższone stężenie glukozy we krwi w chwili przyjęcia miało wpływ na śmiertelność, zarówno w trakcie pobytu w szpitalu, jak i po roku.⁷ Podobne obserwacje dotyczą pacjentów przebywających na oddziałach intensywnej opieki medycznej (OIOM),⁸ chorych po zabiegach chirurgicznych⁹ oraz osób z innymi ostrymi incydentami sercowo-naczyniowymi, z udarem włącznie.^10-12 Związek między glikemią a ryzykiem zgonu jest znaczący nawet po uwzględnieniu ciężkości choroby podstawowej.¹²

Powyższe obserwacje nie ograniczają się do pacjentów z cukrzycą.10-12 W jednym z badań śmiertelność wewnątrzszpitalna okazała się nawet wyższa wśród pacjentów ze świeżo rozpoznaną hiperglikemią niż z jawną cukrzycą.13 Dane te, choć warte zainteres...