Program koordynowany przez prof. dr hab. med. Idę Kinalską, Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Chorób Wewnętrznych, Białystok
Niedokrwistość i choroby sercowo-naczyniowe współwystępujące z nefropatią cukrzycową
Samy I. McFarlane, MD, MPH
Moro O. Salifu, MD, MPH
John Makaryus, MD
James R. Sowers, MD
W SKRÓCIE
Najczęstszym rodzajem powikłań i główną przyczyną zgonu są u chorych z cukrzycą i przewlekłą chorobą nerek zmiany sercowo-naczyniowe. Głównym powodem przewlekłej choroby nerek i rozwoju ich niewydolności jest cukrzyca, a ponieważ jej rozpowszechnienie w USA i na całym świecie przybiera rozmiary epidemii, istotna jest identyfikacja modyfikowalnych czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Za jeden z możliwych czynników ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych u pacjentów z nefropatią cukrzycową coraz częściej uznaje się niedokrwistość. W nefropatii cukrzycowej rozwija się ona zwykle wcześniej i jest bardziej nasilona niż w innych chorobach nerek. Omawiamy dowody epidemiologiczne, patomechanizmy i wstępne dane z trwających badań, które potwierdzają rolę niedokrwistości jako potencjalnego modyfikowalnego czynnika ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych z nefropatią cukrzycową, czyli w populacji szczególnie podatnej na choroby sercowo-naczyniowe.
Cukrzyca jest głównym problemem zdrowia publicznego. Jej rozpowszechnienie w USA i na całym świecie zaczyna przybierać rozmiary epidemii.1-3 Dziś prawie 21 milionów Amerykanów choruje na cukrzycę. Szacuje się, że ich liczba wzrośnie do 2050 r. do 29 milionów, czyli chorować będzie 7,2% populacji.3 Cukrzyca stanowi olbrzymie obciążenie finansowe. Szacuje się, że w 2002 r. w USA wydatki związane z cukrzycą pochłonęły 132 miliardy dolarów, na co złożyły się koszty leczenia i straty z tytułu niezdolności do pracy.2 Cukrzyca jest najczęstszą przyczyną schyłkowej niewydolności nerek, a nefropatia cukrzycowa jest częstym powikłaniem cukrzycy zarówno typu 1, jak 2. Do jej rozwoju dochodzi u ponad 20% pacjentów z cukrzycą. Zdecydowanie najczęstszą przyczyną zgonów u pacjentów z cukrzycą są choroby sercowo-naczyniowe. Odpowiadają nawet za 80% przedwczesnych zgonów w tej populacji.4-6
W patofizjologii chorób sercowo-naczyniowych u pacjentów z cukrzycą odgrywają rolę tradycyjne i nowe czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego, w tym nadciśnienie tętnicze, dyslipidemia, palenie tytoniu, hiperglikemia, insulinooporność i hiperinsulinem...
Wśród chorych z przewlekłą chorobą nerek i cukrzycą liczba powikłań oraz zgonów z przyczyn sercowo-naczyniowych jest znacznie większa (o 20-40%) niż wśród chorych z przewlekłą chorobą nerek o innej etiologii.14,15 W miarę zaawansowania przewlekłej choroby nerek ryzyko zgonu znacznie rośnie, zwłaszcza u pacjentów z cukrzycą,11 dlatego ze względu na duże prawdopodobieństwo rozwoju powikłań sercowo-naczyniowych niezwykle istotne jest ograniczanie jej chorobowości i śmiertelności, a warunkiem powodzenia jest wczesna identyfikacja i leczenie potencjalnie modyfikowalnych czynników ryzyka.