Moż­li­wość prze­szcze­pia­nia na­rzą­dów stwa­rza uni­kal­ne moż­li­wo­ści od­su­nię­cia śmier­ci i po­zwa­la mi­lio­nom pa­cjen­tów na świe­cie na ży­cie bez brze­mie­nia prze­wle­kłej cho­ro­by. Naj­trud­niej­szą do po­ko­na­nia ba­rie­rą dla szer­szej do­stęp­no­ści te­go ro­dza­ju le­cze­nia jest jed­nak brak na­rzą­dów do prze­szcze­pu. W po­rów­na­niu z licz­bą po­ten­cjal­nych daw­ców – ofiar wy­pad­ków ko­mu­ni­ka­cyj­nych – licz­ba po­zy­ska­nych do prze­szcze­pu na­rzą­dów jest mi­ni­mal­na. Sy­tu­acja, kie­dy tak ol­brzy­mie do­bro jest tak trud­no do­stęp­ne, stwa­rza po­tęż­ne na­pię­cia. Jed­ną z opcji, na któ­rą teo­re­tycz­nie po­win­no po­zwo­lić li­be­ral­ne spo­łe­czeń­stwo, jest pró­ba po­szu­ki­wa­nia daw­cy na­rzą­dów na wła­sną rę­kę. Idea ta­ka ob­wa­ro­wa­na jest jed­nak bar­dzo po­waż­ny­mi za­strze­że­nia­mi, na któ­re zwra­ca uwa­gę ko­men­to­wa­ny ar­ty­kuł. Au­to­rzy oświad­cza­ją w nim wręcz, że ta­kie po­szu­ki­wa­nie z po­mi­nię­ciem osób znaj­du­ją­cych się na cze­le li­sty ocze­ku­ją­cych po­win­no być za­bro­nio­ne. Przy­kła­dem mo­że być nie­zwy­kle kon­tro­wer­syj­ny pro­gram, któ­ry miał być emi­to­wa­ny w jed­nej z ho­len­der­skich sta­cji te­le­wi­zyj­nych, gdzie wi­dzo­wie mie­li za po­mo­cą SMS za­de­cy­do­wać, któ­ry z trzech kan­dy­da­tów otrzy­ma prze­szcze­pio­ną ner­kę. Oka­za­ło się, ca­łe szczę­ście, że był to ro­dzaj pro­wo­ka­cji ma­ją­cy na ce­lu uwraż­li­wie­nie spo­łe­czeń­stwa na pro­blem bra­ku na­rzą­dów do prze­szcze­pu. Nie zwró­co­no jed­nak uwa­gi na to, jak nie­mo­ral­ne jest po­dej­mo­wa­nie de­cy­zji o tym, ko­mu przy­znać ner­kę na za­sa­dzie oso­bi­stych pre­fe­ren­cji. Ten ar­gu­ment prze­ciw­ko uży­wa­niu ogło­szeń i me­diów dla po­zy­ski­wa­nia na­rzą­dów przy­ta­cza­ją zresz­tą au­to­rzy. Słusz­nie uwa­ża­ją, że dla unik­nię­cia te­go ty­pu sy­tu­acji bez­po­śred­nie prze­ka­zy­wa­nie na­rzą­dów od daw­ców zmar­łych i ży­ją­cych po­win­no być do­zwo­lo­ne tyl­ko w przy­pad­ku ro­dzi­ny i osób bli­sko zwią­za­nych emo­cjo­nal­nie, co wy­ma­ga od­po­wied­nie­go udo­ku­men­to­wa­nia np. wie­lo­let­niej przy­jaź­ni. Przy oka­zji war­to pod­kre­ślić, że ist­nie­ją ogrom­ne róż­ni­ce w do­stęp­no­ści na­rzą­dów do prze­szcze­pu, któ­rych nie tłu­ma­czy spe­cy­fi­ka kul­tu­ral­na ani re­li­gij­na. I tak eu­ro­pej­skim li­de­rem w trans­plan­to­lo­gii jest ka­to­lic­ka Hisz­pa­nia, a pe­le­ton za­my­ka rów­nie ka­to­lic­ka Pol­ska. W mo­im po­czu­ciu wciąż bar­dzo sła­be są sta­ra­nia do­ty­czą­ce po­pu­la­ry­za­cji idei od­da­wa­nia na­rzą­dów, i to za­rów­no ze stro­ny or­ga­nów pań­stwo­wych, jak i or­ga­ni­za­cji po­za­rzą­do­wych i Ko­ścio­ła. Nie­za­leż­nie od te­go, jak nie­ko­rzyst­nie przy­słu­ży­ły się idei trans­plan­ta­cji osta­nie wy­da­rze­nia w na­szym kra­ju, kry­zys tej dzie­dzi­ny me­dy­cy­ny za­zna­czał się już wcze­śniej. Je­go roz­wią­za­nie wy­da­je się za­le­żeć bar­dziej od in­ter­wen­cji spo­łecz­no­-kul­tu­ral­nej niż me­dycz­nej.
prof. dr hab. med. To­masz Pasierski Oddział Kardiologii i Chorób Naczyń, Międzyleski Szpital Specjalistyczny, Warszawa