68-let­ni pa­cjent zgło­sił się z po­wo­du trwa­ją­ce­go od 2 mie­się­cy okre­so­we­go bó­lu w nad­brzu­szu oraz po­stę­pu­ją­ce­go osła­bie­nia, męcz­li­wo­ści, sen­no­ści i za­bu­rzeń kon­cen­tra­cji uwa­gi. Od oko­ło 3 lat od­czu­wał okre­so­wo nie­wiel­ki ból lub dys­kom­fort w nad­brzu­szu. Miał do­bry ape­tyt, nie chudł, rytm wy­próż­nień pra­wi­dło­wy (stol­ce brą­zo­we, bez obec­no­ści krwi).

Od 6 lat jest le­czo­ny z po­wo­du cho­ro­by zwy­rod­nie­nio­wej sta­wów. Przez 3 la­ta za­ży­wał (z za­do­wa­la­ją­cym efek­tem) pa­ra­ce­ta­mol, na­stęp­nie z po­wo­du co­raz mniej­szej sku­tecz­no­ści te­go le­ku za­sto­so­wa­no u nie­go nie­ste­ro­ido­we le­ki prze­ciw­za­pal­ne (NLPZ): naj­pierw di­klo­fe­nak, a w ostat­nich 6 mie­sią­cach pi­ro­xi­cam w daw­ce 20 mg/24h. Rok te­mu z po­wo­du skarg na utrzy­mu­ją­cy się od 2 lat okre­so­wy ból w nad­brzu­szu za­sto­so­wa­no u cho­re­go an­ta­go­ni­stę re­cep­to­ra H₂ (ra­ni­ty­dy­nę) w daw­ce 2 × 150 mg. Spo­wo­do­wa­ło to ustą­pie­nie bó­lu (okre­so­wo wy­stę­po­wał je­dy­nie nie­wiel­ki dys­kom­fort w nad­brzu­szu).

Ba­da­nie przed­mio­to­we: Stan ogól­ny do­bry. Czyn­ność ser­ca mia­ro­wa (84 ude­rzeń/min), RR 135/80. Płu­ca bez zmian osłu­cho­wych. Brzuch mięk­ki. Stwier­dzo­no nie­wiel­ką bo­le­sność przy ob­ma­cy­wa­niu w nad­brzu­szu, bez wy­czu­wal­nych pa­to­lo­gicz­nych opo­rów. W ba­da­niu per rec­tum pu­sta bań­ka od­byt­ni­cy, ślad brą­zo­we­go stol­ca na rę­ka­wicz­ce. W za­się­gu pal­ca nie stwier­dzo­no zmian pa­to­lo­gicz­nych.

Py­ta­nia:

1. Ja­kie po­win­no być roz­po­zna­nie wstęp­ne i ja­kie ba­da­nia na­le­ży wy­ko­nać?

2. Czy do­tych­cza­so­we le­cze­nie ochronne przed powikłaniami związanymi z nie­ste­ro­ido­wy­mi le­ka­mi prze­ciw­za­pal­ny­mi by­ło pra­wi­dło­we?

Od­po­wie­dzi:

Ad. 1. Nie­ste­ro­ido­we le­ki prze­ciw­za­pal­ne u więk­szo­ści cho­rych uszka­dza­ją bło­nę ślu­zo­wą żo­łąd­ka i dwu­nast­ni­cy, po­wo­du­jąc wy­bro­czy­ny, nad­żer­ki oraz wrzo­dy. Ob­ja­wy kli­nicz­ne oraz trzy­let­ni okres za­ży­wa­nia NLPZ da­ją pod­sta­wę do roz­po­zna­nia wrzo­du ja­ko po­wi­kła­nia po le­cze­niu ty­mi le­ka­mi. Po­nie­waż bó­lo­wi w nad­brzu­szu to­wa­rzy­szy­ły męcz­li­wość, osła­bie­nie i na­ra­sta­ją­ca sen­ność, praw­do­po­dob­nie do­szło w ostat­nich ty­go­dniach do utra­ty krwi z po­wo­du krwa­wie­nia do gór­ne­go od­cin­ka przewo­du po­kar­mo­we­go.