Choć każ­dy le­karz zna pod­sta­wo­we da­ne do­ty­czą­ce fi­zjo­lo­gii śród­błon­ka i dzia­ła­nia an­gio­ten­sy­ny II i sły­szał o nie­ko­rzyst­nej ro­li wol­nych rod­ni­ków, to wie­dza ta zwy­kle jest dość po­wierz­chow­na i nie­wy­star­cza­ją­ca. Ar­ty­kuł Ivo­ne H. Schul­man i wsp. nie tyl­ko przy­po­mi­na pod­sta­wo­we da­ne o ro­li tlen­ku azo­tu, an­gio­ten­sy­ny II i wol­nych rod­ni­ków tle­no­wych w nad­ci­śnie­niu tęt­ni­czym i ate­ro­ge­ne­zie, ale rów­nież opi­su­je i ob­ja­śnia wy­ni­ki nie­daw­nych ba­dań, po­zwa­la­ją­cych głę­biej po­znać zło­żo­ną pa­to­fi­zjo­lo­gię czyn­no­ści śród­błon­ka, któ­rej dys­funk­cja za­po­cząt­ko­wu­je zmia­ny miaż­dży­co­we i po­wi­kła­nia ser­co­wo­-na­czy­nio­we. Roz­wój ba­dań pod­sta­wo­wych i eks­pe­ry­men­tal­nych do­ty­czą­cych tych za­gad­nień umoż­li­wi praw­do­po­dob­nie już w nie­dłu­gim cza­sie opra­co­wa­nie no­wych pre­pa­ra­tów przy­dat­nych w pre­wen­cji i le­cze­niu po­wi­kłań kar­dio­lo­gicz­nych. Za­zna­jo­mie­nie się z nie za­wsze pro­sty­mi za­leż­no­ścia­mi po­mię­dzy czyn­no­ścią śród­błon­ka, dzia­ła­niem wol­nych rod­ni­ków i re­cep­to­rów an­gio­ten­sy­ny II po­zwa­la już dziś le­piej zro­zu­mieć dzia­ła­nie nie­któ­rych le­ków hi­po­ten­syj­nych i sku­tecz­niej za­po­bie­gać po­wi­kła­niom nad­ci­śnie­nia Cen­nym uzu­peł­nie­niem pra­cy I. H. Schul­man jest ko­men­tarz prof. Ry­szar­da An­drzej­ka, któ­re­go lek­tu­ra po­zwa­la na upo­rząd­ko­wa­nie wia­do­mo­ści z tej dzie­dzi­ny.
Koordynatorem programu jest prof. dr hab. med. Je­rzy Głu­szek, Kli­ni­ka Nad­ci­śnie­nia Tęt­ni­cze­go i Cho­rób Na­czyń AM, Po­znań

Tle­nek azo­tu, an­gio­ten­sy­na II i wol­ne rod­ni­ki tle­no­we w nad­ci­śnie­niu tęt­ni­czym i ate­ro­ge­ne­zie

Ivon­ne H. Schul­man, MD

Ming­-Sheng Zhou, MD, PhD

Le­opol­do Ra­ij, MD

Nephrology-Hypertension Section, University of Miami School of Medicine, USA
Ni­tric Oxi­de, An­gio­ten­sin II, and Re­ac­ti­ve Oxy­gen Spe­cies in Hy­per­ten­sion and Athe­ro­ge­ne­sis Cur­rent Hy­per­ten­sion Re­ports 2005,7:61-67

Ad­res do ko­re­spon­den­cji: Ne­ph­ro­lo­gy­-Hy­per­ten­sion Sec­tion, Uni­ver­si­ty of Mia­mi Scho­ol of Me­di­ci­ne, Ve­te­rans Af­fa­irs Me­di­cal Cen­ter, 1201 NW 16 Stre­et (Ro­om A­-1009), Mia­mi, FL 33125, USA. E­-ma­il: LRa­ij@med.mia­mi.edu

W SKRÓCIE

Wa­run­kiem ho­me­osta­zy ścia­ny na­czy­nio­wej jest rów­no­wa­ga mię­dzy tlen­kiem azo­tu, an­gio­ten­sy­ną II i ak­tyw­ny­mi rod­ni­ka­mi tle­no­wy­mi w śród­błon­ku. Wy­ka­za­no, że stres oksy­da­cyj­ny od­gry­wa pod­sta­wo­wą ro­lę w roz­wo­ju nad­ci­śnie­nia tętniczego i miaż­dży­cy. Cho­ciaż licz­ba do­wo­dów na to, że nad­ci­śnie­nie tęt­ni­cze sprzy­ja roz­wo­jo­wi miaż­dży­cy jest ogrom­na, na­dal nie okre­ślo­no do­kład­nie, ja­ki jest względ­ny udział ob­cią­że­nia he­mo­dy­na­micz­ne­go i oksy­da­cyj­ne­go w pro­ce­sach ate­ro­ge­ne­zy ani ja­kie są mię­dzy ni­mi in­te­rak­cje. Tle­nek azo­tu wy­twa­rza­ny jest w ko­mór­kach śród­błon­ka przez syn­ta­zę NO i ma dzia­ła­nie prze­ciw­staw­ne do an­gio­ten­sy­ny II, któ­ra ob­kur­cza na­czy­nia i sprzy­ja roz­wo­jo­wi miaż­dży­cy. Z dru­giej stro­ny an­gio­ten­sy­na II zmniej­sza do­stęp­ność bio­lo­gicz­ną NO, pro­mu­jąc stres oksy­da­cyj­ny. Peł­niej­sze zro­zu­mie­nie pa­to­me­cha­ni­zmów łą­czą­cych nad­ci­śnie­nie i miaż­dży­cę mo­że po­móc w opra­co­wa­niu no­wych me­tod le­cze­nia. Na­szym zda­niem le­ki hi­po­ten­syj­ne, któ­re nie tyl­ko ob­ni­ża­ją ci­śnie­nie tęt­ni­cze, ale tak­że przy­wra­ca­ją ho­me­osta­zę sub­stan­cji wa­zo­ak­tyw­nych w śród­błon­ku, praw­do­po­dob­nie sku­tecz­niej za­po­bie­ga­ją miaż­dży­cy i ha­mu­ją jej roz­wój.

Śród­bło­nek od­gry­wa istot­ną ro­lę w kon­tro­lo­wa­niu na­pię­cia na­czy­nio­ru­cho­we­go, pro­ce­sów za­pal­nych to­czą­cych się w ścia­nie na­czy­nio­wej i utrzy­my­wa­niu miej­sco­wej ho­me­osta­zy. Co­raz licz­niej­sze są do­wo­dy po­twier­dza­ją­ce przy­pusz­cze­nie, że do utrzy­ma­nia ho­me­osta­zy ścia­ny na­czy­nio­wej nie­zbęd­na jest śród­błon­ko­wa rów­no­wa­ga mię­dzy sub­stan­cja­mi roz­sze­rza­ją­cy­mi na­czy­nia, jak tle­nek azo­tu (NO), i ob­kur­cza­ją­cy­mi, jak an­gio­ten­sy­na II i wol­ne rod­ni­ki tle­no­we.1-3 Mia­nem dys­funk­cji śród­błon­ka okre­śla się osła­bio­ny roz­kurcz na­czy­nia pod wpły­wem ace­ty­lo­cho­li­ny lub bra­dy­ki­ni­ny, któ­re­mu to­wa­rzy­szy stan pro­za­pal­ny i pro­za­krze­po­wy. Ist­nie­ją licz­ne do­wo­dy, że jest ona nie­za­leż­nym czyn­ni­kiem pro­gno­stycz­nym po­wi­kłań ser­co­wo­-na­czy­nio­wych.3 Dys­funk­cja śród­błon­ka na­le­ży za­ra­zem do naj­wcze­śniej­szych ob­ja­wów miaż­dży­cy,3,4 bę­dą­cej na­stęp­stwem zło­żo­nych in­te­rak­cji mię­dzy wol­ny­mi rod­ni­ka­mi tle­no­wy­mi, czą­stecz­ka­mi pro­za­pal­ny­mi, utle­nio­ny­mi li­po­pro­te­ina­mi o ma­łej gę­sto­ści (LDL) i krwio­po­chod­ny­mi ko­mór­ka­mi jed­no­ją­drza­sty­mi.5-10

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Tle­nek azo­tu po­cho­dze­nia śród­błon­ko­we­go

Śród­bło­nek, po­je­dyn­cza war­stwa ko­mó­rek wy­ście­la­ją­cych we­wnętrz­ną po­wierzch­nię na­czyń krwio­no­śnych, od­bie­ra bodź­ce me­cha­nicz­ne i hor­mo­nal­ne, a w od­po­wie­dzi wy­twa­rza licz­ne czyn­ni­ki bio­lo­gicz­ne re­gu­lu­ją­ce na­pię­cie mię­śni [...]

An­gio­ten­sy­na II i wol­ne rod­ni­ki tle­no­we

An­gio­ten­sy­na II od­gry­wa klu­czo­wą ro­lę w roz­wo­ju cho­rób ukła­du krą­że­nia ta­kich jak nad­ci­śnie­nie tęt­ni­cze i miaż­dży­ca. Jej zna­cze­nie po­twier­dzo­no za­rów­no w ba­da­niach u lu­dzi, jak i na zwie­rzę­tach, wy­ka­zu­jąc [...]

Wnio­ski

Po­nie­waż za­bu­rze­nia na­czy­nio­we ce­chu­ją się za­chwia­niem rów­no­wa­gi mię­dzy an­gio­ten­sy­ną II, wol­ny­mi rod­ni­ka­mi tle­no­wy­mi i NO w śród­błon­ku, mo­du­lo­wa­nie ak­tyw­no­ści tych sub­stan­cji ma istot­ne zna­cze­nie [...]

Do góry