Epidemia otyłości narasta i obejmuje zarówno dorosłych, jak i dzieci. Otyłość naraża na wiele problemów zdrowotnych, takich jak cukrzyca typu 2, nadciśnienie, dyslipidemia, choroba niedokrwienna serca, udar mózgowy, zmiany zwyrodnieniowe układu kostno-stawowego i niektóre rodzaje nowotworów. Przyczyną otyłości jest długotrwale utrzymujący się dodatni bilans energetyczny – nadmiar pokarmu w stosunku do wydatku energetycznego. Dokładają się do tego czynniki środowiskowe i genetyczne wpływające na regulację tego bilansu i zwiększone tworzenie zapasów tłuszczowych.¹

Dla celów praktycznych w diagnostyce otyłości posługujemy się obliczaniem wskaźnika masy ciała: BMI = masa ciała (kg) / wzrost (m²).

Zakres normy to 18,5-24,9, między 25-29,9 mówimy o nadwadze, a BMI>30 świadczy o otyłości.² Otyłość brzuszną rozpoznaje się w Europie, jeśli obwód talii u kobiet przekracza 80 cm, a u mężczyzn 94 cm. W podstawowej opiece zdrowotnej należy zwrócić uwagę na prewencję i leczenie otyłości. U każdego pacjenta należy ocenić ryzyko otyłości, oceniając masę ciała, wzrost i obwód talii. Jeśli na podstawie obliczonego BMI (>25) zostanie stwierdzona otyłość lub nadwaga, należy zapytać o gotowość i zachęcić do odchudzania. Jeśli pacjent zdecyduje się na rozpoczęcie odchudzania, trzeba zaproponować mu program, zapewnić pomoc w zmianie zachowań i ustalić harmonogram kontroli. Dla ułatwienia realizacji tego zadania opracowałam Program Zdrowego Odchudzania ZODIAK (Zważenie, Odchudzanie, Dieta I AKtywność fizyczna), zawierający folder i poradnik dla pacjenta oraz plakat i poradnik dla lekarza.³

Leczenie otyłych pacjentów powinno być nastawione nie tylko na redukcję masy ciała, ale i na wyrównanie zaburzeń metabolicznych oraz leczenie towarzyszących otyłości powikłań – nadciśnienia, cukrzycy, dyslipidemii, zaburzeń oddechowych (zespół bezdechu w czasie snu) i sercowo-naczyniowych (niewydolność wieńcowa i krążenia). Uwzględnić trzeba poprawę stanu psychicznego i socjalnego. Leczenie otyłego pacjenta musi być indywidualnie dostosowane do wieku, płci, stopnia zaawansowania i typu otyłości, czynników ryzyka metabolicznego i chorób towarzyszących. Doraźnym celem leczenia powinna być redukcja 10% aktualnej masy ciała w czasie  3-6 miesięcy. Celem odległym, który jest znacznie trudniejszy do zrealizowania, jest utrzymanie uzyskanej redukcji masy ciała przez wiele lat.

Podstawą leczenia otyłości jest osiągnięcie ujemnego bilansu energetycznego dzięki zalecanej diecie, zwiększonej aktywności fizycznej, modyfikacji zachowań i farmakoterapii.^4,5