W SKRÓCIE

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) jest najczęstszą chorobą układu oddechowego i najczęstszą wśród tych chorób przyczyną zgonu dorosłych w Wielkiej Brytanii. Wyjściowo dotyczy układu oddechowego, ale wiele przemawia za tym, że różne związane z nią czynniki, w tym zmniejszenie aktywności ruchowej, sprzyjają wtórnym powikłaniom, na przykład miopatii mięśnia czworogłowego uda, co z kolei powoduje uruchomienie przemiany beztlenowej nawet przy niewielkim wysiłku. Zjawisko to w wyniku buforowania dwuwęglanami prowadzi do retencji CO₂, a następnie, z powodu upośledzenia mechaniki oddychania, także do kwasicy i duszności. Metodami leczniczymi mającymi na celu zahamowanie tej spirali zaburzeń są: rehabilitacja oddechowa, trening siłowy mięśni czworogłowych uda oraz operacyjne lub bronchoskopowe zmniejszenie objętości płuc.

Przewlekła obturacyjna choroba płuc jest poważną i powszechną chorobą. Stanowi dziś czwartą pod względem częstości przyczynę przewlekłych powikłań i zgonów w USA, a przewiduje się, że w roku 2020 zajmie piąte miejsce w pod względem częstości występowania na świecie.1 POChP jest jedną z nielicznych chorób przewlekłych, których wskaźniki epidemiologiczne, takie jak chorobowość i śmiertelność, stale rosną. Nie udowodniono, aby jakakolwiek metoda leczenia, poza zaprzestaniem palenia papierosów,2 skutecznie zapobiegała postępowi choroby. Mimo leczenia farmakologicznego maksymalnymi dawkami glikokortykosteroidów wziewnych i leków rozszerzających oskrzela, choroba często wywołuje objawy, w tym ciężkie zaostrzenia wymagające hospitalizacji. Jest więc zrozumiałe, że każdy lekarz internista często spotyka się z chorymi w zaawansowanej fazie POChP.

POChP jest wyjściowo związana z układem oddechowym, ale istnieją argumenty przemawiające za tym, że w przypadkach zaawansowanej postaci traktowanie jej wyłącznie jako choroby układu oddechowego jest niewystarczające. Po pierwsze, główny wskaźnik ograniczenia przepływu w drogach oddechowych, jakim jest natężona objętość wydechowa w pierwszej sekundzie wydechu (FEV₁) bardzo słabo koreluje z objawami³ i jest stosunkowo słabym czynnikiem ryzyka zgonu.⁴ Po drugie, przeszczepienie obu płuc korygujące patologię układu oddechowego nie przywraca prawidłowej wydolności oddechowej.⁵ Na tej podstawie powstała koncepcja kaskady zaburzeń, która lepiej tłumaczy przebieg kliniczny POChP. Należy podkreślić, że podobnie jak w przypadku innych hipotez medycznych, koncepcja ta stanowi jedynie przekształcenie opracowanych wcześniej tez, tym niemniej jest przydatna w formułowaniu założeń badawczych. Całościowy jej schemat przedstawiono na rycinie 1.