Wprowadzenie

Migotanie przedsionków (AF – atrial fibrillation) dotyczy 2-3% populacji na świecie. Częstość występowania AF rośnie z wiekiem, dlatego szacuje się, że w ciągu kilku najbliższych lat podwoi się z uwagi na stale wydłużającą się średnią przeżycia. Do głównych czynników zwiększających prawdopodobieństwo AF należą: starszy wiek, nadciśnienie tętnicze, wady zastawkowe, przewlekła niewydolność serca (CHF – chronic heart failure), przewlekła choroba nerek (CKD – chronic kidney disease), cukrzyca, otyłość oraz przewlekła choroba niedokrwienna mięśnia sercowego (IHD – ischaemic heart disease). Zasadniczo AF można podzielić w zależności od czasu jego trwania na: rozpoznane po raz pierwszy, napadowe (trwające <7 dni, zwykle samoograniczające się <48 godz.), przetrwałe (>7 dni), przetrwałe długo trwające (>1 rok) oraz utrwalone.

Utrwalone migotanie przedsionków, będące przedmiotem niniejszego artykułu, to arytmia, która zgodnie z obowiązującymi wytycznymi Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (ESC – European Society of Cardiology) została zaakceptowana przez pacjenta i przez lekarza prowadzącego jako rytm wiodący, w związku z czym nie podejmuje się prób przywrócenia rytmu zatokowego. W przypadku zmiany decyzji o kontroli rytmu u chorych z wcześniej rozpoznanym utrwalonym AF wskazana jest zmiana kwalifikacji typu arytmii z utrwalonego na przetrwały długo trwający.

Podział kliniczny migotania przedsionków odnosi się z kolei do występowania u pacjenta objawów – stąd też wyróżnia się objawowe i nieme klinicznie AF (SAF – silent atrial fibrillation). Nasilenie objawów i związane z tym ograniczenie codziennego funkcjonowania to jedne z podstawowych parametrów klasyfikacji chorych zgodnie ze skalą European Heart Rhythm Association (EHRA). U pacjenta, który w skali EHRA ma ≥3 pkt, objawy AF utrudniają codzienne funkcjonowanie. Z kolei chory z 2 pkt w tej skali ma niewielkie (2a) lub umiarkowane (2b) dolegliwości, niewpływające na codzienną aktywność. Niedoszacowanie częstości występowania AF wynika prawdopodobnie z braku technicznych możliwości szybkiego identyfikowania SAF.

Migotanie przedsionków ma bezpośredni związek ze zwiększeniem umieralności ogólnej i chorobowości, m.in. z powodu HF oraz udaru. Szacuje się, że AF stanowi przyczynę prawie 1/3 wszystkich udarów niedokrwiennych mózgu, choć liczba ta jest prawdopodobnie zaniżona z uwagi na nadal niedostateczne rozpoznawanie SAF. Co więcej, pacjenci z AF mają gorszą jakość życia, częściej występuje u nich zaburzenie funkcji poznawczych oraz częściej wymagają ponownych hospitalizacji. Właśnie dlatego odpowiednie leczenie i postępowanie w zaostrzeniu objawów utrwalonego AF to strategiczny punkt długoterminowej opieki nad pacjentem, służącej poprawie jego komfortu życia, ale także warunków społecznych i ekonomicznych.