W przebiegu nowotworów złośliwych lub w trakcie terapii przeciwnowotworowej może wystąpić wiele objawów klinicznych będących powikłaniami samej choroby nowotworowej i/lub działań niepożądanych jej leczenia. Jednym z takich objawów jest biegunka.

Wprowadzenie

Według definicji biegunka oznacza stan, w którym pacjent oddaje stolce o nadmiernie luźnej konsystencji (płynne lub półpłynne), w zwiększonej ilości (>200 g/24 h), z większą częstotliwością (>3/24 h) i/lub z patologicznymi domieszkami typu krew lub śluz. W zależności od czasu trwania wyróżnia się biegunkę ostrą trwającą do 14 dni i przewlekłą utrzymującą się ponad 4 tygodnie, choć definicje te zostały określone w sposób arbitralny. Dolegliwości utrzymujące się dłużej niż 14 dni, ale krócej niż 4 tygodnie można określić jako biegunkę podostrą bądź opóźnioną. Zależnie od etiologii i mechanizmu powstawania może mieć ona charakter biegunki osmotycznej, sekrecyjnej (wydzielniczej), tłuszczowej, zapalnej i związanej z przyspieszonym pasażem jelitowym.^1-6

Podobnie jak w innych grupach pacjentów wszystkie wymienione postaci mogą wystąpić u chorych na nowotwory. Najczęściej jednak obserwuje się biegunkę ostrą o charakterze polekowym, a u chorych ze współistniejącą gorączką biegunka ma często charakter infekcyjny. Należy wówczas uwzględnić takie czynniki etiologiczne, jak: Escherichia coli, Salmonella spp., Shigella spp., Campylobacter jejuni, Clostridium difficile, a także rotawirusy i adenowirusy. U chorych gorączkujących z biegunką trzeba wziąć pod uwagę ewentualne ciężkie powikłania, takie jak rzekomobłoniaste lub neutropeniczne zapalenie jelita. Natomiast biegunka przewlekła najczęściej ma charakter nieinfekcyjny. Może być wynikiem samej choroby nowotworowej lub zaburzeń trawienia i wchłaniania, np. u pacjentów z niektórymi guzami neuroendokrynnymi (rakowiak, VIP-oma), rakiem trzustki (ze współistniejącą niewydolnością zewnątrzwydzielniczą) oraz w przebiegu wtórnej nietolerancji laktozy na skutek uszkodzenia nabłonka jelitowego przez cytostatyki lub napromienianie.^1-6

Ostra i przewlekła biegunka mogą pojawić się u pacjentów z nowotworami układu krwiotwórczego poddawanych przeszczepieniu macierzystych komórek krwiotwórczych (HSCT – hematopoietic stem cell transplantation). W tej grupie chorych, oprócz wspomniany...

Stopnie ciężkości biegunki u chorych na nowotwory i ogólne zasady postępowania terapeutycznego

Ocena chorego, u którego pojawi się biegunka, obejmuje:

• kontrolę stanu ogólnego i sprawności ogólnej
• sprawdzenie krytycznych parametrów życiowych oraz ewentualnego odwodnienia i jego stopnia
• określenie prawdopodobnej przyczyny biegunki oraz stopnia jej ciężkości
• zwrócenie uwagi na specyfikę nowotworu, jak również na choroby współistniejące.