Chorobę refluksową przełyku rozpoznaje się, gdy zarzucanie treści żołądkowej do przełyku wywołuje uciążliwe objawy i/lub powikłania. W początkowym okresie terapia opiera się na stosowaniu inhibitorów pompy protonowej i modyfikacji stylu życia. Jeżeli postępowanie to jest nieskuteczne, należy je zmodyfikować, opierając się bądź na farmakoterapii, bądź – w uzasadnionych przypadkach i po przeprowadzeniu koniecznych badań dodatkowych – na metodach chirurgicznych.

Wprowadzenie

Choroba refluksowa przełyku (GERD – gastroesophageal reflux disease) jest rozpoznawana, gdy zarzucanie treści żołądkowej do przełyku powoduje uciążliwe objawy kliniczne i/lub powikłania.¹ Jest to najczęstsza jednostka chorobowa w gastroenterologii i występuje nawet u 20% dorosłej populacji krajów rozwiniętych. Typowe objawy GERD to zgaga i regurgitacja treści żołądkowej. Choroba refluksowa przełyku może się również objawiać bólem w klatce piersiowej i nadbrzuszu, chrypką, suchym kaszlem czy zaburzeniami snu, prowadząc do istotnego upośledzenia jakości życia.

Inhibitory pompy protonowej (PPI – proton pump inhibitors) oraz modyfikacja stylu życia to główne linie terapii GERD. Jednak nawet u 20-40% chorych leczonych PPI w standardowych dawkach nadal występują objawy refluksu. Dotyczy to zwłaszcza pacjentów z nienadżerkową postacią choroby refluksowej (NERD – non-erosive reflux disease), która stanowi najczęstszą formę GERD. Osoby z epizodami refluksu mieszczącymi się w granicach normy w badaniach czynnościowych częściej wymagają innego niż PPI postępowania farmakologicznego, podczas gdy chorzy z udowodnionym zarzucaniem kwaśnej treści żołądkowej mogą zarówno skorzystać z leczenia farmakologicznego, jak i być kandydatami do leczenia zabiegowego.

Modyfikacja stylu życia

Zmiana stylu życia jest proponowana wszystkim pacjentom z GERD, zwłaszcza na początku leczenia. Jednak ma zwykle ograniczony efekt i może być skuteczna w przypadku łagodnej choroby refluksowej przebiegającej z rzadko występującymi objawami.

Chociaż niektórzy chorzy zgłaszają związek między spożyciem określonych pokarmów, zwłaszcza owoców cytrusowych, ostrych przypraw, kawy, czekolady czy tłustych dań, a epizodami refluksu, to wyniki badań klinicznych nie potwierdziły tej asocjacji, a szerokie ograniczenia dietetyczne nie przynoszą pozytywnych efektów. W związku z tym można zalecić jedynie unikanie pojedynczych produktów, z którymi pacjent wiąże występowanie objawów. Ponadto mimo że palenie tytoniu, jak i picie alkoholu mogą wywołać objawy refluksu, to zaprzestanie palenia czy abstynencja alkoholowa nie przekładają się na globalne zmniejszenie objawów. Należy jednak podkreślić ogólne korzyści zdrowotne wynikające z rezygnacji z używek, w tym zmniejszenie ryzyka rozwoju nowotworu przełyku (również na podłożu przełyku Barretta).