Otyłość wciąż stanowi narastający problem zdrowotny. W wyniku otyłości u pacjentów może dojść do rozwoju innych chorób. Dlatego tak ważne jest dążenie do redukcji masy ciała, dzięki której można uzyskać zmniejszenie częstości występowania chorób współistniejących oraz obniżenie stężenia glukozy i lipidów w surowicy. Leczenie otyłości rozpoczyna się od modyfikacji stylu życia, a jeśli takie działania okazują się nieskuteczne, trzeba włączyć farmakoterapię, a w ostateczności zastosować leczenie chirurgiczne.

Wprowadzenie

Problem otyłości znany jest medycynie od początków jej istnienia. Początkowo osoby otyłe kojarzono z dobrobytem, dostatkiem i zamożnością. Naturalnym dążeniem ludności z niższych warstw społecznych było osiągnięcie nie tylko bogactwa materialnego, lecz także odpowiednich kształtów ciała. Takie podejście do otyłości stało się inspiracją dla wielu artystów, głównie okresu baroku. W ciągu następnych stuleci następowała przemiana sposobu postrzegania otyłości. Osoby o nadmiernej masie ciała zaczęto utożsamiać z lenistwem, nałogami i chorobami. W okresie rewolucji przemysłowej zaczęto coraz dokładniej badać przyczyny i powikłania otyłości.¹ Pod koniec ubiegłego stulecia World Health Organization (WHO) zwróciła uwagę na niebezpieczeństwo dla populacji związane z otyłością.² Z końcem XX w. szacowano, że populacja ludzi otyłych na świecie do 2030 r. zwiększy się o 50%. Raporty WHO donoszą, że ten poziom wzrostu został przekroczony już w 2015 r., kiedy to na świecie żyło 603,7 mln osób otyłych.³ Najnowsze dane WHO wskazują, że obecnie nadwagę ma 1,9 mld dorosłych, a otyłość stwierdza się u 650 mln osób.⁴

Charakterystyka otyłości i sposobów jej leczenia

Według WHO otyłość jest definiowana jako nieprawidłowe i/lub nadmierne nagromadzenie tłuszczu mogące niekorzystnie wpływać na zdrowie.⁵ W celu jej rozpoznania stosuje się wskaźnik masy ciała (BMI – body mass index). Oblicza się go, dzieląc masę ciała pacjenta w kilogramach przez jego wzrost w metrach podniesionych do kwadratu (kg/m²). Otyłość stwierdzamy, gdy wskaźnik ten wynosi ≥30 kg/m².^3,5

Wpływ na wystąpienie otyłości mają czynniki zewnętrzne (środowiskowe,⁶ styl życia, wzorce żywieniowe⁷), ale także wewnętrzne (endokrynologiczne,⁸ infekcyjne,⁹ skład mikrobioty jelitowej,¹⁰ genetyczne¹¹ i psychologiczne¹²).

Rozróżniane są dwa typy otyłości:

• gynoidalna (typu żeńskiego, gruszka); w tym typie nadmiar kilogramów stwierdza się w dolnych partiach ciała (dolna część brzucha, biodra, pośladki oraz uda). Jest ona bezpieczniejsza niż androidalna, ale za to dużo trudniejsza do zredukowania
• androidalna (typu męskiego, jabłko), w której tkanka tłuszczowa odkładana jest głównie w jamie brzusznej, ale także w górnych partiach ciała (twarz, szyja, klatka piersiowa). Ściśle wiąże się z wystąpieniem takich schorzeń, jak: choroba wieńcowa, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca typu 2, hiperlipidemia, które składają się na zespół metaboliczny.^2,13