Wytyczne dotyczące rewaskularyzacji mięśnia sercowego z 2018 r. to już 3 edycja dokumentu poświęconego metodom leczenia choroby wieńcowej. Od pierwszej publikacji w 2010 r. wytyczne te są przygotowywane zarówno przez towarzystwo kardiologiczne – European Society of Cardiology (ESC), jak i kardiochirurgiczne – European Association for Cardio-Thoracic Surgery (EACTS). Dzięki temu do naszych rąk trafia wyważony dokument przedstawiający istotne aspekty interwencji przezskórnych (PCI – percutaneous coronary intervention) i chirurgicznych (CABG – coronary artery bypass grafting).

Wprowadzenie

Należy pamiętać, że dla większości jednostek chorobowych omawianych w wytycznych, takich jak stabilna choroba wieńcowa, zawał czy niewydolność serca, istnieją osobne opracowania. Istotą wytycznych dotyczących rewaskularyzacji jest analiza wskazań, ograniczeń i wyników leczenia za pomocą dwóch metod rewaskularyzacji – przezskórnej interwencji wieńcowej (PCI) i pomostowania aortalno-wieńcowego (CABG) – w kontekście różnego obrazu klinicznego miażdżycy tętnic wieńcowych. W związku z powyższym aspekty omawiane w wytycznych ESC i EACTS z 2018 r. wydają się niezwykle istotne klinicznie, ponieważ z założenia dotyczą szerokiej populacji pacjentów leczonych na oddziałach kardiologii i kardiochirurgii. Według danych GUS w 2014 r. choroby układu krążenia, przede wszystkim choroba niedokrwienna i zawał serca, były najczęstszą przyczyną pobytu w szpitalu i odpowiadały za 14,5% wszystkich hospitalizacji. Dlatego też tak ważna jest rola specjalistów, którzy zajmują się zabiegowym leczeniem choroby wieńcowej. Tylko w 2017 r. w Polsce wykonano 114 282 zabiegi PCI oraz 13 809 CABG.^1,2 Z uwagi na zakres wytycznych ESC i EACTS poniższy komentarz skupia się na zaleceniach, które pojawiły się po raz pierwszy, lub tych, które zmieniono na podstawie nowych badań i rejestrów.

Kwalifikacja do rewaskularyzacji

Podobnie jak poprzednio wytyczne zaczynają się od rozdziału poświęconego diagnostyce choroby wieńcowej – zarówno nieinwazyjnej, jak i tej, którą można wykonać w pracowni hemodynamiki. Zwraca uwagę, że w przypadku kwalifikacji do rewaskularyzacji pacjentów z niedokrwienną niewydolnością serca nadal nie przeprowadzono wiarygodnych badań dotyczących znaczenia oceny żywotności. Wykonanie tomografii emisyjnej pojedynczego fotonu (SPECT – single-photon emission computed tomography), rezonansu magnetycznego serca z oceną późnego wzmocnienia po podaniu gadolinu (LGE-CMR – late gadolinium enhancement cardiac magnetic resonance) lub pozytonowej tomografii emisyjnej (PET – positron emission tomography) można jedynie rozważyć (IIb/B), a wynik badania nie powinien być jedynym czynnikiem branym pod uwagę w czasie kwalifikacji do rewaskularyzacji. Od 2014 r. nie pojawiły się nowe dane w tym zakresie i nadal podstawowym dowodem na brak wpływu żywotności na rokowanie po rewaskularyzacji są wyniki podanalizy badania Surgical Treatment for Ischemic Heart Disease (STICH).