Rak płuca jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym u mężczyzn i drugim u kobiet. Złe wyniki leczenia tego nowotworu są spowodowane zbyt późnym wykryciem, dlatego tak istotne jest wprowadzenie na szeroką skalę programów badań przesiewowych. W artykule zostały omówione rekomendacje amerykańskich ekspertów dotyczące korzyści i szkód związanych z wdrażaniem takich badań w grupie najwyższego ryzyka zachorowania.

Wprowadzenie

Rak płuca jest najczęstszym nowotworem złośliwym u mężczyzn i drugim, po raku piersi, u kobiet. W 2015 roku w Polsce zachorowało na niego ponad 14 000 mężczyzn i 7500 kobiet. Rak płuca jest odpowiedzialny za największą liczbę zgonów z powodu choroby nowotworowej u obu płci. W 2015 roku w Polsce zmarło ponad 16 000 mężczyzn i 7500 kobiet z powodu tego nowotworu.¹ Przyczyną złych wyników leczenia raka płuca jest późne wykrycie. Jedyną szansą na poprawę wyników terapii i zmniejszenie umieralności jest prewencja pierwotna, czyli zwalczanie nałogu palenia tytoniu oraz wprowadzenie skutecznej metody wczesnego wykrywania. Prawdopodobnie bez wdrożenia badań przesiewowych nie uda się poprawić wyników leczenia raka płuca w nadchodzących dekadach.

Mimo że wyniki statystyczne są bardzo niekorzystne, w ostatnich latach w diagnostyce i leczeniu raka płuca dokonał się postęp. Upowszechniły się techniki małoinwazyjne w leczeniu operacyjnym wczesnego stadium zaawansowania.² Wprowadzono nowoczesne leki ukierunkowane molekularnie na specyficzne mutacje (m.in. EGFR, ALK), prowadzone są też badania nad lekami wpływającymi na układ immunologiczny.^3,4

Jednym z największych osiągnięć ostatnich lat w dziedzinie raka płuca jest udowodnienie skuteczności zastosowania badań przesiewowych w kierunku tego nowotworu. W 2013 r. opublikowano wyniki National Lung Screening Trial (NLST) przeprowadzonego z randomizacją, w którym oceniano skuteczność badań przesiewowych z zastosowaniem badania niskodawkowej tomografii komputerowej (NDTK) w porównaniu z badaniem RTG klatki piersiowej. Do tego wieloośrodkowego programu włączono osoby z tzw. grupy wysokiego ryzyka zachorowania na raka płuca. Były to osoby w wieku 50-74 lat, z co najmniej 30 paczkolatami w wywiadzie, aktywni lub byli palacze, którzy zerwali z nałogiem nie później niż 15 lat wcześniej. Wyniki tego badania wykazały 20% redukcję umieralności z powodu raka płuca u osób poddanych badaniom NDTK.⁵

W 2014 r. United States Preventive Services Task Force zarekomendował wprowadzenie badań przesiewowych w Stanach Zjednoczonych.6 Obecnie badania przesiewowe z zastosowaniem niskodawkowej tomografii komputerowej są finansowane przez amerykańskie to...