W zaktualizowanych w 2018 r. wytycznych ESC ważne miejsce zajmują zalecenia systematyzujące problematykę ciąży u kobiet z chorobami sercowo-naczyniowymi¹. Z jednej strony od wydania w 2012 r. poprzedniej wersji dokumentu dokonał się istotny postęp, w szczególności w zakresie technik diagnostycznych, oceny ryzyka i wykorzystania leków sercowo-naczyniowych. Z drugiej strony systematycznie narastał w tym czasie problem ciąż powikłanych przez choroby sercowo-naczyniowe. Obecnie choroby serca i naczyń to najczęstsza przyczyna zgonów ciężarnych w krajach wysoko rozwiniętych. Zjawisko to tłumaczy się ogólnym wzrostem ryzyka sercowo-naczyniowego w populacjach krajów wysoko rozwiniętych i opóźniającym się wiekiem zajścia w pierwszą, a zwłaszcza w kolejne ciąże. Do ponownego zajścia w ciążę nierzadko dochodzi pomiędzy 40 a 50 r.ż., a to jest wiek, w którym czynniki ryzyka występują już znacznie częściej. Dodatkowym problemem jest istotne zwiększanie się populacji kobiet w wieku rozrodczym operowanych w przeszłości z powodu wady serca. W oczekiwaniu na pełne tłumaczenie wytycznych warto zapoznać się z ich głównymi zaleceniami.

Zalecenia ogólne

Każda planująca ciążę kobieta z rozpoznaniem lub podejrzeniem choroby sercowo-naczyniowej albo choroby aorty powinna być objęta poradnictwem. Należy też u niej dokonać zindywidualizowanej oceny ryzyka. Do oceny ogólnej najczęściej wystarczy spoczynkowy elektrokardiogram (EKG), badanie echokardiograficzne i test wysiłkowy. W przypadku chorób aorty konieczne jest jej zobrazowanie (zwykle całej) w badaniu metodą tomografii komputerowej (TK) lub rezonansu magnetycznego (MR).

W czasie ciąży badanie echokardiograficzne jest podstawową metodą diagnostyczną stosowaną u wszystkich pacjentek z nowymi lub niedającymi się wyjaśnić objawami ze strony układu sercowo-naczyniowego. W indywidualnej ocenie ryzyka należy zawsze brać pod uwagę podstawowe rozpoznanie kardiologiczne, aktualną funkcję komór i zastawek, klasę czynnościową, występowanie sinicy i nadciśnienia płucnego.