Standardy leczenia

Standardy w leczeniu przełomu nadciśnieniowego

dr hab. n. med. Wiktoria Wojciechowska

I Klinika Kardiologii, Elektrokardiologii Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego, Uniwersytet Jagielloński – Collegium Medicum w Krakowie

Adres do korespondencji: dr hab n. med. Wiktoria Wojciechowska, I Klinika Kardiologii i Elektrokardiologii, Interwencyjnej oraz Nadciśnienia Tętniczego, Uniwersytet Jagielloński – Collegium Medicum, ul. Kopernika 17, 31-501 Kraków, e-mail: wiktoria.wojciechowska@gmail.com, tel. 12 424 73 00, faks 12 424 73 20

  • Nagły wzrost ciśnienia tętniczego, który może prowadzić do rozwoju zagrażających życiu i zdrowiu powikłań, nazywany jest przełomem nadciśnieniowym
  • Przełom nadciśnieniowy wymaga pilnej diagnostyki i odpowiedniego leczenia
  • Zbyt gwałtowne i agresywne obniżanie ciśnienia tętniczego może doprowadzić do wtórnego niedokrwienia narządów (mózgu, serca czy nerek)

Nadciśnienie tętnicze jest rozpoznawane u około 1/3 dorosłych Polaków. Skutkiem nieleczonego lub niekontrolowanego nadciśnienia jest rozwój licznych powikłań narządowych1. Do uszkodzenia ważnych dla życia narządów może dochodzić podczas nagłego wzrostu ciśnienia, który wymaga natychmiastowego leczenia. W aktualnych wytycznych European Society of Cardiology i European Society of Hypertension2 wzorem poprzednich lat definiuje się stany pilne i nagłe w nadciśnieniu.

Jako nagły (hypertensive emergency) określany jest stan, w którym wysokie wartości skurczowego lub rozkurczowego ciśnienia, odpowiednio powyżej 180 mmHg lub 120 mmHg, związane są z zagrażającymi lub postępującymi uszkodzeniami narządowymi, takimi jak:

  • istotne objawy neurologiczne
  • encefalopatia nadciśnieniowa
  • udar mózgu
  • krwawienie wewnątrzczaszkowe
  • ostra niewydolność lewej komory
  • ostry obrzęk płuc
  • rozwarstwienie aorty
  • niewydolność nerek
  • rzucawka.


Z kolei stany pilne (hypertensive urgencies) są to sytuacje, w których stwierdza się izolowany wzrost wartości ciśnienia tętniczego krwi (CTK), trafnie określony przez American College of Emergency Physician3 jako bezobjawowy wzrost CTK (asymptomatic elevated blood pressure).

W powyższej definicji kluczowe jest to, że rozróżnienie między nadciśnieniowym stanem nagłym a pilnym zależy od występowania ostrego uszkodzenia narządów docelowych, a nie od bezwzględnych wartości ciśnienia krwi. W tym miejscu trzeba podkreślić, że do stanów nagłych zalicza się również podwyższenie wartości skurczowego CTK ≥170 mmHg lub rozkurczowego ≥110 mmHg u kobiet w ciąży4.

Postępowanie w stanach nagłych

Pacjenci, u których w wyniku wzrostu ciśnienia tętniczego występują objawy uszkodzeń narządowych, są w stanie bezpośredniego zagrożenia życia. Wymagają pilnej hospitalizacji na oddziale intensywnej terapii w celu ścisłego monitorowania ciśnienia tętniczego krwi, najlepiej metodą inwazyjną.

Wywiad i badanie przedmiotowe u osób z istotnie podwyższonym ciśnieniem tętniczym (w tym z nagłym wzrostem powyżej wartości przeważnie obserwowanych u chorego, nawet jeśli CTK nie przekracza 180/120 mmHg) są ukierunkowane na wykluczenie spowodowanych zwyżką ciśnienia takich stanów, jak:

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Postępowanie w stanach pilnych

Znaczny wzrost ciśnienia tętniczego (≥180/120 mmHg) przebiegający bez objawów ostrego uszkodzenia narządów (czasem może występować jedynie ból głowy) najczęściej jest spowodowany [...]

Podsumowanie

Znaczny wzrost ciśnienia jest określany jako stan pilny lub nagły w zależności od występowania powikłań narządowych. Autorzy aktualnych wytycznych zalecają rozpoczęcie, przywrócenie [...]
Do góry