Choroby zakaźne
Otyłość jako czynnik ryzyka ciężkiego przebiegu grypy
dr hab. n. med. Ernest Kuchar
- Przegląd aktualnej wiedzy na temat związku otyłości z ryzykiem zachorowania na grypę i rozwojem powikłań pogrypowych
- Otyłość jako niezależny czynnik ryzyka ciężkiego przebiegu grypy i rozwoju powikłań, w tym hospitalizacji i śmierci
- Zwiększone około dwukrotnie ryzyko wystąpienia grypy lub choroby grypopodobnej w populacji dorosłych otyłych szczepionych przeciwko tej chorobie
Grypa stanowi poważny problem zdrowia publicznego w skali globalnej. W czasie każdego sezonu 5-10% osób dorosłych oraz 20-30% dzieci zaraża się wirusem grypy, co prowadzi do około 500 000 zgonów na świecie. Pandemie grypy znacznie zwiększają liczbę zakażeń i zgonów. Szacuje się, że w 1918 r. pandemia grypy dotknęła 20-40% ludności świata, powodując około 50 milionów zgonów. Z historycznego punktu widzenia największe ryzyko ciężkiego zachorowania i zgonu na skutek zakażenia grypą dotyczy najsłabszych: osób w podeszłym wieku, niemowląt i małych dzieci oraz pacjentów z chorobami przewlekłymi, takimi jak cukrzyca, zastoinowa niewydolność serca, przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), oraz kobiet ciężarnych. Badanie kohortowe Framingham Study wykazało, że liczba lat życia z otyłością wiąże się bezpośrednio z ryzykiem zgonu. Otyłości towarzyszy ryzyko rozwoju powikłań, przedłużającej się hospitalizacji i konieczności zastosowania wentylacji mechanicznej po poważnym urazie. Otyłość wiąże się z ryzykiem rozwoju zespołu ostrej niewydolności oddechowej i stanowi czynnik ryzyka przedłużającej się hospitalizacji spowodowanej ciężką chorobą, natomiast wpływ otyłości na śmiertelność związaną z pobytem na oddziałach intensywnej opieki medycznej budzi kontrowersje. Wykazano, że otyłość wpływa niekorzystnie na czynność płuc i gojenie się ran.
Pierwsza pandemia grypy XXI w. w 2009 r. pozwoliła zidentyfikować otyłość jako niezależny czynnik ryzyka ciężkiego przebiegu grypy wywołanej przez wirus A(H1N1)pdm09. Od tego czasu otyłość uznaje się również za czynnik ryzyka dla grypy sezonowej oraz grypy wywołanej przez wirusy odzwierzęce, takie jak A(H7N9). To ważna obserwacja, ponieważ częstość występowania otyłości na całym świecie podwoiła się od 1980 r. – obecnie kilkanaście procent dorosłej populacji świata to osoby otyłe, co sprawia, że ten czynnik ryzyka grypy staje się coraz częstszy. W dodatku wyniki kilku badań wskazują, że nadwaga i otyłość upośledzają odpowiedź na szczepionki przeciwko grypie, które stanowią najlepszą metodę ochrony przed tą chorobą. Wyniki badań epidemiologicznych jednoznacznie wskazują na stały wzrost częstości występowania nadwagi i otyłości w populacji światowej. Ten niekorzystny trend dotyczy obu płci i wszystkich grup wiekowych.