Farmakoterapia

Interakcje NLPZ z innymi lekami – o czym trzeba pamiętać?

dr n. med. Małgorzata Zaremba

Katedra i Zakład Farmakologii Doświadczalnej i Klinicznej, Centrum Badań Przedklinicznych, Warszawski Uniwersytet Medyczny

Adres do korespondencji: dr n. med. Małgorzata Zaremba
Katedra i Zakład Farmakologii Doświadczalnej i Klinicznej, Centrum Badań Przedklinicznych, Warszawski Uniwersytet Medyczny, ul. Banacha 1B, 02-097 Warszawa, tel. 22 116 61 60, faks 22 116 62 02, e-mail: mzaremba@wum.edu.pl

  • Przegląd najistotniejszych klinicznie interakcji zarówno farmakodynamicznych, jak i farmakokinetycznych będących wynikiem połączenia NLPZ z innymi powszechnie stosowanymi grupami leków, np. z lekami obniżającymi ciśnienie tętnicze, przeciwzakrzepowymi, przeciwdepresyjnymi, glikokortykosteroidami, litem czy metotreksatem
  • Wskazanie czynników potęgujących ryzyko interakcji oraz omówienie postępowania u pacjentów z grupy wysokiego ryzyka
  • Preparaty charakteryzujące się większym lub mniejszym potencjałem interakcji

Znajomość złożonych mechanizmów interakcji to w dalszym ciągu słabo poznany obszar, co istotnie przekłada się na bezpieczeństwo i skuteczność terapii niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi (NLPZ). W wyniku interakcji może dochodzić nie tylko do nasilenia poważnych działań niepożądanych, lecz także do osłabienia skuteczności kojarzonych preparatów. Interakcje w terapii NLPZ możemy podzielić na dwie grupy. Do pierwszej zaliczamy interakcje farmakodynamiczne, które powstają w wyniku addycji, synergii bądź antagonizmu działania kojarzonych preparatów. Druga grupa to interakcje farmakokinetyczne inicjowane zaburzeniem następujących parametrów: absorpcji, objętości dystrybucji, metabolizmu lub wydalania1. Większość interakcji, które wywołują NLPZ, jest możliwa do przewidzenia i uniknięcia. Poniżej przedstawione zostały wybrane grupy leków, które głównie poprzez wpływ na syntezę prostaglandyn (PG) czy tromboksanu (TX) mogą wchodzić w interakcje z NLPZ.

NLPZ i kwas acetylosalicylowy

Niektóre inhibitory cyklooksygenazy 1 (COX1), a w szczególności ibuprofen i naproksen, kompetycyjnie konkurują z kwasem acetylosalicylowym (ASA) o wiązanie z centrum katalitycznym enzymu, przez co skutecznie wypierają ASA z połączeń, blokując jego profilaktyczne działanie2-4. W wyniku tej farmakodynamicznej interakcji antagonistycznej dochodzi do wzrostu produkcji tromboksanu B2 (TxB2; wskaźnika aktywności COX1 w płytkach krwi), a co za tym idzie – zwiększonej aktywności płytek krwi oraz ryzyka zakrzepicy2. Najwięcej interakcji opisano dla ASA podawanego łącznie z ibuprofenem2,5,6. Na tej podstawie nie można wykluczyć, że kojarzenie ASA z ibuprofenem zwiększa prawdopodobieństwo zgonu zwłaszcza u pacjentów z grupy ryzyka. Potwierdzają to wyniki badania TARGET, w którym u pacjentów obciążonych wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym leczonych ASA oraz ibuprofenem częściej występowała zastoinowa niewydolność serca niż u chorych stosujących naproksen lub lumirakoksyb3.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

NLPZ i leki na nadciśnienie tętnicze

Efekt hipertensyjny po NLPZ to najczęstsza przyczyna wzrostu skurczowego ciśnienia tętniczego19. Dotyczy szczególnie pacjentów z grupy podwyższonego ryzyka, czyli chorych z ciężką zastoinową [...]

NLPZ i wybrane leki przeciwzakrzepowe

Za najpoważniejsze w interakcjach z NLPZ uważa się krwawienia z przewodu pokarmowego, ponieważ wiążą się z licznymi powikłaniami i wysoką umieralnością. Gastrotoksyczne działanie NLPZ jest uwarunkowane [...]

NLPZ i glikokortykosteroidy

Glikokortykosteroidy (GKS), redukując pulę kwasu arachidonowego (tzw. prekursora syntezy prostanoidów), hamują wczesny etap syntezy prostanoidów45. W ten sposób ich profil działania jest [...]

NLPZ i leki przeciwdepresyjne

Wszystkie leki przeciwdepresyjne hamujące funkcje transporterów (SERT – serotonin transporter) i/lub oddziałujące z receptorami serotoninowymi (podtyp 5-HT2A) nie tylko blokują wychwyt zwrotny [...]

NLPZ i lit

Lit jest lekiem normotymicznym w pełni wydalanym przez nerki, w związku z tym NLPZ (inhibitory COX1, COX2, z wyjątkiem ASA) mogą powodować wzrost osoczowego stężenia [...]

NLPZ i metotreksat

NLPZ wypierają metotreksat z połączeń z białkami osocza, w ten sposób zwiększają jego stężenie w surowicy i przedłużają okres półtrwania. W wyniku tej interakcji farmakokinetycznej może dojść [...]

Podsumowanie

Interakcje z NLPZ powodują głównie leki, które wpływają na syntezę prostaglandyn/tromboksanu. Dotyczą one przede wszystkim pacjentów z grup ryzyka, którzy ze względu na [...]

Do góry