Ortopedia i rehabilitacja
Miejscowe leczenie bólu w chorobach układu ruchu
dr n. med. Jerzy Bednarski
- Przedstawienie najczęstszych metod miejscowego leczenia bólu w ortopedii i sposobu wyboru optymalnej formy terapii
- Najczęściej występujące działania niepożądane podjętej terapii i metody mające na celu im przeciwdziałanie
- Rozpoznawanie sytuacji wymagającej niezwłocznego postępowania inwazyjnego
Leczenie bólu mięśni, stawów oraz kości ma swoje szczególne znaczenie dla pacjentów, którzy zgłaszają się do ortopedy głównie z powodu dolegliwości utrudniających im podstawowe czynności życiowe. Postępowanie analgetyczne stosowane miejscowo może być jedynym sposobem leczenia lub może być kojarzone z innymi metodami, takimi jak przyjmowanie preparatów doustnych działających na cały organizm, rehabilitacja ogólnoustrojowa czy też psychoterapia. Skuteczna terapia miejscowa, po której pacjent uzyskuje natychmiastową ulgę, sprawia, że chory nabiera większego zaufania do lekarza oraz stosowanych przez niego metod.
Diagnostyka
Ustalenie prawidłowego rozpoznania wpływa na skuteczność leczenia przeciwbólowego, które może wykraczać poza postępowanie objawowe i stać się również metodą eliminacji czynnika wywołującego dolegliwości. Prawidłowa diagnoza oparta na szczegółowym wywiadzie, badaniu przedmiotowym, obrazowym oraz wynikach badań laboratoryjnych pozwala na określenie, czy mamy do czynienia z bólem o charakterze ostrym, czy przewlekłym, tj. trwającym ponad 3 miesiące. Zebranie wywiadu, w którym pytamy o początek bólu i jego związek z urazem, ma istotne znaczenie. Ważne jest określenie, czy dolegliwości mają charakter zapalny oraz czy są efektem choroby ogólnoustrojowej lub urazu. Dla lekarza istotne jest również, czy ból ma charakter:
- nocyreceptorowy (jest powodowany przez podrażnienie receptorów)
- receptorowy (powodowany przez obniżenie progu pobudliwości receptorów)
- neuropatyczny (powstały w wyniku uszkodzenia struktur nerwowych)
- psychogenny (towarzyszący innym uszkodzeniom).
W każdym przypadku istotne jest, czy ból, który z reguły stanowi objaw alarmowy dla organizmu, wskazuje na stan zagrażający życiu lub zdrowiu. W związku z tym za każdym razem należy wykluczyć stany, które mogłyby towarzyszyć bólowi, np. sepsę, złamanie, uszkodzenie ścięgien czy chorobę nowotworową.
Stosunkowo prostą metodą wykluczenia złamania jest ocena palpacyjna bolesnego miejsca. Wykonuje się ją poprzez uciśnięcie bolesnego miejsca, przy czym palpację należy zacząć od lokalizacji, która w pierwszej kolejności nie jest wskazywana jako bol...
Uszkodzenie ścięgien i więzadeł bada się poprzez określenie zwartości i stabilności stawu. Procedura ta również powinna objąć obie kończyny. W zależności od stawu stosuje się specyficzne testy. Objawami sugerującymi uszkodzenie ścięgien i więzadeł...
