Rak tarczycy jest drugim po raku piersi najczęściej rozpoznawanym podczas ciąży nowotworem złośliwym^1,2. Wyróżniamy raki zróżnicowane tarczycy (rak brodawkowaty i pęcherzykowy), raka rdzeniastego oraz raka anaplastycznego, które charakteryzują się odmiennym przebiegiem klinicznym i rokowaniem. Rozpoznanie choroby nowotworowej u ciężarnej stanowi wyzwanie dla lekarza, ponieważ w podejmowaniu decyzji należy uwzględnić zarówno dobro matki, jak i płodu. Postępowanie zależy od rodzaju nowotworu oraz stopnia zaawansowania choroby nowotworowej. Odrębnym tematem jest planowanie ciąży przez pacjentkę z rakiem tarczycy rozpoznanym przed ciążą.

Diagnostyka

Rosnąca świadomość wpływu zaburzeń funkcji tarczycy na przebieg ciąży spowodowała, że u coraz większej liczby ciężarnych przeprowadza się diagnostykę tyreologiczną, w tym badanie ultrasonograficzne tarczycy (USG), czego skutkiem jest zwiększona rozpoznawalność zmian ogniskowych w tarczycy w tej grupie kobiet. Szacuje się, że co 6 ciężarna ma zmiany ogniskowe w tarczycy, a częstość ich występowania wzrasta u wieloródek oraz starszych kobiet³.

Ludzka gonadotropina kosmówkowa (hCG – human chorionic gonadotropin) wydzielana przez łożysko wykazuje strukturalne podobieństwo do hormonu tyreotropowego (TSH – thyroid-stimulating hormone), czego konsekwencją jest zwiększenie objętości tarczycy w trakcie ciąży, tworzenie się nowych zmian guzkowych, a także progresja wielkości zmian guzkowych istniejących przed ciążą³.

U kobiety z rozpoznaną chorobą guzkową tarczycy planującej ciążę optymalnym postępowaniem jest ocena ryzyka złośliwości zmian ogniskowych w tarczycy oraz przeprowadzenie ewentualnej dalszej diagnostyki przed ciążą.

W przypadku guzka tarczycy wykrytego w czasie ciąży postępowanie diagnostyczne zasadniczo nie różni się od zaleceń w populacji ogólnej z wyjątkiem diagnostyki izotopowej (badanie scyntygraficzne tarczycy), która jest bezwzględnie przeciwwskazana w okresie ciąży. Każdą zmianę ogniskową w tarczycy należy ocenić pod względem klinicznych i ultrasonograficznych cech złośliwości. W ocenie klinicznej szczególną uwagę należy zwrócić na:

• szybkie powiększanie się guzka
• obecność powiększonych węzłów chłonnych w okolicy szyi niezwiązaną z infekcją
• chrypkę (mogącą być objawem porażenia nerwów krtaniowych wstecznych)
• zaburzenia połykania
• napromienianie okolicy szyi w przeszłości
• dodatni wywiad rodzinny w kierunku raka tarczycy, a także innych chorób nowotworowych (przede wszystkim składowych zespołu mnogiej gruczolakowatości wewnątrzwydzielniczej typu 2 [MEN2 – multiple endocrine neoplasia]).