Periodontologia

Najczęstsze stany zapalne błony śluzowej jamy ustnej

lek. dent. Michalina Szymczak-Paluch

dr hab. n. med. prof. UM Sebastian Kłosek

Zakład Patologii Jamy Ustnej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Adres do korespondencji:

lek. dent. Michalina Szymczak-Paluch

Zakład Patologii Jamy Ustnej

Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

ul. Pomorska 251, 92-213 Łódź

e-mail: szymczak.michalina89@gmail.com

  • Choroby zapalne objawiające się w obrębie błony śluzowej jamy ustnej: liszaj płaski, opryszczkowe zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, aftozy, rumień wysiękowy wielopostaciowy, zapalenie kątów warg
  • Objawy, morfologia i metody lecznicze
  • Metody różnicowania zmian morfologicznych w obrębie błony śluzowej i konieczność zachowania czujności onkologicznej

Zmiany i choroby zapalne obserwowane w obrębie błony śluzowej jamy ustnej są częstym problemem klinicznym w praktyce lekarzy i lekarzy dentystów. Przyczyną ich pojawienia się mogą być czynniki infekcyjne (bakteryjne, grzybicze, wirusowe), alergiczne, odczynowe oraz choroby ogólnoustrojowe i idiopatyczne.

W każdym przypadku ostrych i przewlekłych zmian zapalnych na powierzchni błony śluzowej jamy ustnej należy wykluczyć choroby infekcyjne, przewlekłe choroby ogólne, stany przednowotworowe oraz nowotwory1.

Badanie jamy ustnej może wykazać miejscowe zmiany w obrębie błony śluzowej, zmiany predysponujące do rozwoju neoplazji wewnątrznabłonkowej oraz przyczynić się do wstępnego rozpoznania choroby ogólnoustrojowej, której pierwsze objawy mogą być ograniczone jedynie do tej właśnie lokalizacji. Zmiany o charakterze zapalnym mogą obejmować (tab. 1)2:

  • przewlekłe dermatozy (liszaj płaski, pęcherzycę zwykłą, pemfigoid, rumień wysiękowy wielopostaciowy)
  • afty nawracające
  • zmiany grzybicze
  • zmiany wirusowe (m.in. pierwotne opryszczkowe zapalenie jamy ustnej)
  • zmiany bakteryjne
  • choroby ogólne (choroba Leśniowskiego-Crohna, objawy zaburzeń krwiotwórczych, nowotwory).

Liszaj płaski błony śluzowej jamy ustnej

Do najczęstszych dermatoz obserwowanych w obrębie błony śluzowej jamy ustnej zalicza się liszaj płaski błony śluzowej jamy ustnej (OLP – oral lichen planus) będący przewlekłą chorobą zapalną, której objawy można zaobserwować na skórze i/lub błonie śluzowej jamy ustnej i narządów płciowych. Występuje w populacji ogólnej z częstością 1-2%, częściej u kobiet. W jamie ustnej białym grudkom układającym się w siateczkę lub formy drzewkowate zwykle towarzyszą rumień zapalny oraz dolegliwości bólowe (ryc. 1, 2)3.

Etiologia choroby nie jest dokładnie wyjaśniona, sugeruje się jednak, że u osób podatnych dochodzi do przewlekłej odpowiedzi układu odpornościowego, w której biorą udział limfocyty T, na niepoznany antygen. Często wskazuje się również możliwe powiązanie z infekcją wirusem zapalenia wątroby typu C i przewlekłym zapaleniem wątroby typu C. U pacjentów chorujących na liszaj płaski dużo częściej niż w populacji ogólnej występuje podwyższony poziom stresu, lęku i depresji4-6.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Rumień wysiękowy wielopostaciowy

Rumień wysiękowy wielopostaciowy (EM – erythema exudativum multiforme) jest ostrą, modulowaną immunologicznie, samoograniczającą się, nawracającą chorobą śluzówkowo-skórną. Może zostać sprowokowany przez [...]

Afty nawracające

Afty nawracające (RAS – recurrent aphthous stomatitis) to bardzo często występujące niezakaźne stany błony śluzowej jamy ustnej spotykane u nawet 30% populacji [...]

Zapalenie kątów warg

Zapalenie kątów warg (angular cheilitis) to zazwyczaj występujące obustronnie rumieniowe zmiany usytuowane w okolicy kątów warg na granicy błony śluzowej i skóry. Dodatkowo [...]

Infekcje HSV

Wirus opryszczki zwykłej typu 1 jest przyczyną częstych infekcji. Przenoszony jest drogą kropelkową lub poprzez kontakt z przedmiotami, na których się osadził. [...]

Podsumowanie

Zmiany zapalne na powierzchni błony śluzowej jamy ustnej są częstym problemem klinicznym. W każdym przypadku pojawienia się zmian patologicznych w jamie ustnej należy [...]

Do góry