Wytyczne w praktyce

Postępowanie w zapaleniu mięśnia sercowego o piorunującym przebiegu

dr n. med. Monika Gawor

Oddział Kardiomiopatii, Narodowy Instytut Kardiologii w Warszawie

Adres do korespondencji:

dr n. med. Monika Gawor

Oddział Kardiomiopatii,

Narodowy Instytut Kardiologii

ul. Alpejska 42, 04-628 Warszawa

  • Aktualne stanowisko AHA dotyczące rozpoznawania oraz postępowania w zapaleniu mięśnia sercowego o piorunującym przebiegu oraz różnice w porównaniu z dotychczasowymi wytycznymi
  • Ustabilizowanie stanu pacjenta i zapewnienie leczenia w ośrodku dysponującym odpowiednim doświadczeniem oraz dostępem do mechanicznego wspomagania krążenia kluczowym elementem postępowania
  • Określenie rodzaju zapalenia mięśnia sercowego i zindywidualizowanie terapii na podstawie wyników biopsji endomiokardialnej zwiększa szansę na powrót do zdrowia niestabilnych hemodynamicznie pacjentów

Zapalenie mięśnia sercowego o piorunującym przebiegu (FM – fulminant myocarditis) charakteryzuje się gwałtownie postępującym procesem zapalnym miokardium, który prowadzi do niestabilności hemodynamicznej, zwiększonego ryzyka zgonu w wyniku wstrząsu kardiogennego oraz złożonej arytmii komorowej lub bradyarytmii1. Pacjenci z FM z reguły wymagają leczenia w warunkach intensywnej terapii z zastosowaniem leków o działaniu inotropowo dodatnim, wazopresyjnych lub mechanicznego wspomagania krążenia prowadzonego do czasu uzyskania poprawy lub w oczekiwaniu na przeszczepienie serca1,2.

W lutym 2020 r. zostało opublikowane najnowsze stanowisko American Heart Association (AHA) dotyczące postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w FM3. Zalecenia zawarte w tym dokumencie oparte są głównie na doświadczeniu ekspertów, gdyż jak zauważają autorzy, niewiele jest danych dotyczących FM, które pochodzą z randomizowanych, prospektywnych badań. Autorzy omawianego dokumentu podsumowują aktualny stan wiedzy na temat FM, nawiązują do poprzednich wytycznych oraz stanowisk naukowych AHA i European Society of Cardiology (ESC) poruszających temat zapalenia mięśnia sercowego, a także zwracają uwagę na liczne pułapki diagnostyczne i terapeutyczne FM2,4.

Prezentacja kliniczna FM

Obraz kliniczny FM jest zróżnicowany. Dolegliwości pojawiają się nagle (m.in. duszność, dyskomfort w klatce piersiowej, arytmia) i postępują gwałtownie. Zapalenie mięśnia sercowego o piorunującym przebiegu często występuje jako ostra niewydolność ...

Rodzaj zapalenia mięśnia sercowego może wpływać na prezentację kliniczną. Najczęściej FM obserwowane jest w przypadku: limfocytarnego zapalenia mięśnia sercowego, olbrzymiokomórkowego zapalenia mięśnia sercowego (GCM – giant cell myocarditis), mar...

Badanie elektrokardiograficzne (EKG) nie jest charakterystyczne w FM. Można zaobserwować niski woltaż zespołów QRS bądź cechy przerostu lewej komory wynikające z obrzęku miokardium. Mogą ponadto występować zmiany odcinka ST-T, zaburzenia przewodze...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Prezentacja kliniczna FM

Obraz kliniczny FM jest zróżnicowany. Dolegliwości pojawiają się nagle (m.in. duszność, dyskomfort w klatce piersiowej, arytmia) i postępują gwałtownie. Zapalenie mięśnia sercowego o piorunującym [...]

Diagnostyka obrazowa FM

Echokardiografia w FM dostarcza informacji na temat budowy i funkcji serca oraz umożliwia wykluczenie wielu rozpoznań różnicowych. Choć nie ma specyficznych cech echokardiograficznych [...]

Diagnostyka inwazyjna FM

Biopsja endomiokardialna jest kluczowym narzędziem diagnostycznym w FM. Stwierdzenie i scharakteryzowanie nacieku zapalnego w biopsji mięśnia sercowego umożliwia ustalenie właściwego rozpoznania oraz dobór terapii [...]

Wczesne postępowanie w FM

Podstawowym elementem wstępnej oceny pacjenta z podejrzeniem zapalenia mięśnia sercowego jest poszukiwanie wczesnych cech świadczących o niestabilności hemodynamicznej, m.in. tachykardii zatokowej, zimnej marmurkowatej [...]

Specyficzne postacie FM

Dalsze postępowanie terapeutyczne oraz rokowanie w FM zależy w dużej mierze od stwierdzonej postaci zapalenia mięśnia sercowego. Najczęstsze rodzaje zapalenia mięśnia sercowego, które [...]

Terapia po ustabilizowaniu stanu pacjenta

Wszyscy stabilni pacjenci z dysfunkcją skurczową odnoszą korzyść z leczenia inhibitorami konwertazy angiotensyny, antagonistami receptora angiotensyny oraz lekami β-adrenolitycznymi. U pacjentów z niewydolnością serca [...]

Wysiłek fizyczny

Wysiłek fizyczny może prowokować arytmie, dlatego autorzy bieżących rekomendacji, podobnie jak wytycznych ESC z 2013 r., zalecają ograniczenie wysiłku fizycznego w aktywnym zapaleniu [...]

Podsumowanie

Stanowisko AHA w dużym stopniu nawiązuje do poprzednich wytycznych amerykańskich i europejskich dotyczących zapalenia mięśnia sercowego, koncentrując się na postaci o przebiegu piorunującym. W efekcie [...]

Do góry