Urologia

Kolka nerkowa – najczęstsze błędy w rozpoznawaniu i leczeniu

dr n. med. Ewa Magdalena Koźmińska

Praktyka Lekarska, Kruszyniany

Adres do korespondencji:

dr n. med. Ewa Magdalena Koźmińska

e-mail: e.m.kozminska@wp.pl

  • Najczęstsze błędy popełniane w diagnostyce i leczeniu chorych z kolką nerkową
  • Większość tych błędów wynika z niedostatecznie wnikliwej wstępnej oceny klinicznej
  • Wystrzeganie się błędów przyspiesza podejmowanie właściwego leczenia, pozwala uniknąć powikłań i zmniejsza koszty działań medycznych

Częstość szukania pomocy lekarskiej z powodu objawów kamicy moczowej stale wzrasta. W Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej w latach 1992-2009 zwiększyła się niemal dwukrotnie – ze 178 do 340 na 100 000 zgłoszeń1. Najczęstszą przyczyną jest atak kolki nerkowej. Dane z piśmiennictwa opublikowanego w latach 2017-2019 wskazują, że w krajach rozwiniętych na szpitalne oddziały ratunkowe (SOR) z powodu kolki nerkowej zgłaszało się od 700 000 do 2 mln osób rocznie2,3.

Kamica moczowa jest też jedną z najczęstszych chorób leczonych przez urologów. Trzeba jednak podkreślić, że urolog rzadko jest pierwszym lekarzem, do którego trafia chory na kamicę. Najczęściej rozpoznają ją lekarze dyżurujący na SOR-ze (zwłaszcza jeśli powodem zgłoszenia się chorego jest atak kolki nerkowej), ale również lekarze rodzinni. Dlatego tak ważne jest, by znali zasady postępowania z tymi chorymi, pozwalające na ustalenie właściwego rozpoznania i podjęcie wstępnego leczenia2.

Opis ataku kolki nerkowej

Atak kolki nerkowej jest wywołany nagłym utrudnieniem odpływu moczu z nerki. Zastój moczu ponad przeszkodą powoduje poszerzenie górnych dróg moczowych i wzmożenie napięcia unerwionej torebki włóknistej nerki. Dochodzi też do miejscowego niedokrwienia ściany dróg moczowych w następstwie jej obkurczenia się na przeszkodzie4,5.

Chorzy skarżą się na ostry, silny ból okolicy lędźwiowej promieniujący do podbrzusza, zewnętrznych narządów płciowych (warg sromowych u kobiet, moszny u mężczyzn), pachwiny i wewnętrznej powierzchni uda. Ból pojawia się nagle i od razu jest silny lub szybko narasta, jest przy tym stały – chory bezskutecznie stara się znaleźć pozycję ciała, która mogłaby przynieść mu ulgę. Bólowi często towarzyszą nudności, wymioty, wzdęcie brzucha, a jeśli złóg tkwi w przypęcherzowym odcinku moczowodu – parcie na mocz4,5. Jeżeli zastój w górnych drogach moczowych utrzymuje się dłużej i doszło do zakażenia moczu, dołącza się gorączka.

Wstępna ocena kliniczna

Najczęstsze błędy w postępowaniu z chorym zgłaszającym się z powodu kolki nerkowej wynikają z niedostatecznie wnikliwej wstępnej oceny klinicznej. Opóźnia to ustalenie właściwego rozpoznania i udzielenie choremu pomocy, naraża na rozwój powikłań, ...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Badania laboratoryjne

Często mam do czynienia z chorymi, którzy wcześniej zgłosili się na SOR, gdzie rozpoznano kolkę nerkową i po przeprowadzeniu diagnostyki oraz opanowaniu bólu [...]

Badania obrazowe

Badania obrazowe wykonywane u osób zgłaszających się na SOR z powodu kolki nerkowej to USG i/lub TK. Praktycznie nie wykorzystuje się już przeglądowego [...]

Leczenie

Większość kamieni przemieszczających się w drogach moczowych i wywołujących atak kolki nerkowej to drobne (o średnicy

Wskazania do hospitalizacji

Większość chorych zgłaszających się na SOR z powodu kolki nerkowej nie wymaga przyjęcia do szpitala, ponieważ dolegliwości są wywołane przemieszczaniem się w moczowodzie [...]

Dalsze postępowanie

Chorym, których po udzieleniu pomocy na SOR-ze odesłano do domu, zaleca się:

Podsumowanie

Kolka nerkowa stanowi częstą przyczynę zgłaszania się do lekarza, a obserwowany obraz kliniczny jest dość charakterystyczny. Można zatem oczekiwać, że ustalenie rozpoznania [...]

Do góry