Migotanie przedsionków i udar niedokrwienny mózgu

Migotanie przedsionków jest bardzo częstym zaburzeniem czynności serca występującym u pacjentów dializowanych i wiąże się z wyższą chorobowością i śmiertelnością4. Co więcej, częstość występowania AF w populacji pacjentów dializowanych jest wyższa niż w populacji ogólnej. Jednak mimo że ryzyko wystąpienia udaru niedokrwiennego mózgu wśród pacjentów dializowanych jest nawet 10-krotnie wyższe niż w populacji ogólnej, bezpośredni udział AF w wystąpieniu zdarzeń mózgowych nie jest jednoznaczny21. Obecnie nie ma obiektywnych danych wskazujących, którą z dostępnych terapii AF należy zastosować u pacjentów dializowanych. Najnowsze wytyczne ESC z 2020 r. dotyczące migotania przedsionków22 nie rozwiewają tych wątpliwości, w związku z czym leczenie AF pozostaje uznaniowe. W grupie pacjentów dializowanych sprowadza się ono do leczenia przeciwkrzepliwego oraz do kontroli częstości rytmu serca.

W leczeniu przeciwkrzepliwym pacjentom dializowanym z AF proponuje się stosowanie antagonistów witaminy K, chociaż nie ma wystarczających dowodów na korzyści z przyjmowania tej grupy leków. Podobnie jest w przypadku nowych doustnych antykoagulantów (NOAC – novel oral anticoagulants). Teoretycznie z grupy NOAC pacjenci dializowani mogliby stosować apiksaban lub edoksaban, gdyż leki te u osób z prawidłową filtracją kłębuszkową tylko w niewielkim procencie są wydalane z moczem. Dotychczas apiksaban uzyskał aprobatę jedynie amerykańskiej Food and Drug Administration (FDA) do stosowania w grupie pacjentów dializowanych, z dodatkową redukcją dawki u chorych >80 r.ż. lub z masą ciała <60 kg.

W kontroli częstości rytmu serca można stosować leki z grupy zarówno β-adrenolityków (metoprolol, karwedilol), jak i niedihydropirydynowych antagonistów kanałów wapniowych.

Z leków antyarytmicznych można rozważyć podawanie amiodaronu, który jednak ze względu na toksyczność (wobec tkanki płucnej i gruczołu tarczowego) nie jest wskazany do stosowania przewlekłego. Terapia propafenonem ogranicza obecność współistniejącej niewydolności serca z przerostem lewej komory serca.

Abstract

Cardiovascular diseases in patients on dialysis

Cardiovascular diseases (CVDs) in patients with end-stage renal disease (ESRD) are a major contributor to the increase in mortality and comorbidity. The CVD-related mortality rate is 20 times higher as compared to the general population. Besides standard risk factors for heart disease, chronic kidney disease stage 5 is assumed to be an independent risk factor for CVD.

Piśmiennictwo

1. Cozzolino M, Mangano M, Stucchi A, et al. Cardiovascular disease in dialysis patients. Nephrol Dial Transplant 2018;33:iii28-iii34

2. US Renal Data system. USRDS 2010 Annual Data Report: Atlas of Chronic Kidney Disease and End Stage Renal Disease in the United States, National Institutes of Health, National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. Bethesda, MD, USA, 2010

3. Drechsler C, Grootendorst DC, Pilz S, et al. Wasting and sudden cardiac death in hemodialysis patients: a post hoc analysis of 4D (Die Deutsche Diabetes Dialyse Studie). Am J Kidney Dis 2011;58:599-607

4. Mavrakanas TA, Charytan DM. Cardiovascular complications in chronic dialysis patients. Curr Opin Nephrol Hypertens 2016:25(6):536-44

5. Karaboyas A, Zee J, Brunelli SM, et al. Dialysate Potassium, Serum Potassium, Mortality and Arrhythmia Events in Hemodialysis: Results from the Dialysis Outcomes and Practice Patterns Study. Am J Kidney Dis 2017;69(2):266-77

6. Pun PH, Horton JR, Middleton JP. Dialysate calcium concentration and the risk of sudden cardiac arrest in hemodialysis patients. Clin J Am Soc Nephrol 2013;8:797-803

7. Weiner DE, Brunelli SM, Hunt A, et al. Improving clinical outcomes among hemodialysis patients: a proposal for a “volume first” approach from the chief medical officers of US dialysis providers. Am J Kidney Dis 2014;64(5):685-95

8. Rhee CM, Chou JA, Kalantar-Zadeh K. Dialysis Prescription and Sudden Death. Semin Nephrol 2018;38(6):570-81

9. Patrick HP, Lehrich RW, Honeycutt EF, et al. Modifiable risk factors associated with sudden cardiac arrest within hemodialysis clinics. Kidney Int 2011;79:218-27

10. Jadoul M, Thumma J, Fuller DS, et al. Modifiable practices associated with sudden death among hemodialysis patients in the dialysis outcomes and practice patterns study. Clin J Am Soc Nephrol 2012;7:765-74

11. Kalantar-Zadeh K. Nutritional Management of Chronic Kidney Disease. N Engl J Med 2017;377:1765-76

12. Tangri N, Shastri S, Tighiouart H, et al. β-Blockers for prevention of sudden cardiac death in patients on hemodialysis: a propensity score analysis of the HEMO study. Am J Kidney Dis 2011;58:939-45

13. Sarnak M, Amann K, Bangalore S, et al. Chronic Kidney Disease and Coronary Artery Disease. JACC State-of-the-Art Review. JACC 2019;74(14):1823-38

14. Herzog CA, Ma JZ, Collins AJ. Poor long-term survival after acute myocardial infarction among patients on long-term dialysis. N Engl J Med 1998;339:799-805

15. Vanholder R, Baurmeister U, Brunet P, et al. A Bench to Bedside View of Uremic Toxins. J Am Soc Nephrol 2008:19:863-70

16. https://www.escardio.org/Education/E-Learning/Webinars/2020-NSTE-ACS-ESC-Guidelines-implications-for-practice

17. Macdougall IC, White C, Anker SD, et al. Intravenous Iron in Patients Undergoing Maintenance Hemodialysis. N Engl J Med 2019;380:447-58

18. European Renal Association – European Dialysis and Transplant Association (ERA-EDTA) 57th Congress. Abstract MO016; presented June 8, 2020

19. Chawla LS, Herzog CA, Costanzo MR, et al. Proposal for a functional classification system of heart failure in patients with end-stage renal disease. Proceedings of the Acute Dialysis Quality Initiative (ADQI) XI Workgroup. J Am Coll Cardiol 2014;63(13):1246-52

20. Wong M, McCullough KP, Bieber BA, et al. Interdialytic Weight Gain: Trends, Predictors, and Associated Outcomes in the International Dialysis Outcomes and Practice Patterns Study (DOPPS). Am J Kidney Dis 2017;69(3):367-79

21. https://academic.oup.com/ndt/article-abstract/35/Supplement_3/gfaa140.MO017/5853047?redirectedFrom=fulltext

22. https://www.escardio.org/Guidelines/Clinical-Practice-Guidelines/Atrial-Fibrillation-Management

Do góry