Medycyna rodzinna
Jak leczyć nadciśnienie tętnicze w podstawowej opiece zdrowotnej?
lek. Marcin Michno1
lek. Jan W. Pęksa2,3
- Zasady rozpoznawania nadciśnienia tętniczego, cele terapeutyczne i strategie postępowania umożliwiające właściwą kontrolę ciśnienia
- Możliwe połączenia dwu- i trzylekowe (najlepiej w postaci jednego preparatu) jako optymalny sposób terapii
- Sytuacje, które wymagają skierowania pacjenta do specjalisty lub do szpitala
Według obowiązującej w Europie definicji nadciśnienie tętnicze jest stanem, w którym wartość ciśnienia skurczowego wynosi ≥140 mmHg i/lub ciśnienia rozkurczowego ≥90 mmHg. Nadciśnienie tętnicze obejmuje więc sytuacje, gdy podniesione jest tylko ciśnienie skurczowe, tylko ciśnienie rozkurczowe lub obie te wartości. Mimo określenia, że w pomiarach domowych wartości ciśnień nie powinny przekraczać 135 i/lub 85 mmHg, za podstawę rozpoznania tego schorzenia wciąż się przyjmuje, według obowiązujących zaleceń, wyniki prawidłowo wykonanych pomiarów gabinetowych1-3. Szczegółowe kwestie diagnostyki i leczenia nadciśnienia zostały przedstawione w wytycznych European Society of Cardiology (ESC) i European Society of Hypertension (ESH) z 2018 r., a także w opartych na nich wytycznych Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego (PTNT) z 2019 r.2,3
Z dużych badań epidemiologicznych przeprowadzanych w Polsce, np. z Wieloośrodkowego Ogólnopolskiego Badania Stanu Zdrowia Ludności (WOBASZ), wynika, że częstość występowania nadciśnienia tętniczego w naszym kraju jest bardzo wysoka i w ostatnich latach wzrosła. W pierwszej edycji wspomnianego badania (lata 2003-2005, n = 13 545, wiek badanych 20-74 lata) stwierdzono występowanie nadciśnienia u ok. 37% testowanych osób4. W drugiej edycji (WOBASZ II, lata 2013-2014, n = 6163, wiek 19-99 lat) częstość ta wyniosła ok. 45%. Obserwowany wzrost częstości występowania nadciśnienia wśród badanych utrzymał się po przeprowadzeniu standaryzacji częstości występowania nadciśnienia związanej z wiekiem i płcią5,6. Nadciśnienie występuje szczególnie często wśród ludzi starszych, co wykazano w badaniu POLSENIOR, którego wyniki opublikowano w 2012 r. Chorobę stwierdzono aż u 76% osób >65 r.ż. (n = 4929)6-8.
Nadciśnienie tętnicze jest istotnym czynnikiem ryzyka wielu chorób sercowo-naczyniowych (choroby niedokrwiennej serca, udarów mózgu, miażdżycy tętnic obwodowych) i niewydolności nerek u obu płci. Jest ponadto najważniejszym modyfikowalnym czynnikiem ryzyka chorób układu krążenia2,9,10. W pracy przedstawiono zasady rozpoznawania nadciśnienia tętniczego, cele terapeutyczne i strategie lecznicze, które mogą zostać zastosowane, aby dobrze kontrolować wartości ciśnień. Skupiono się szczególnie na roli lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej.
