Przypadek kliniczny
Wytrzeszcz w przebiegu amyloidozy u pacjentki z podejrzeniem choroby Gravesa-Basedowa
lek. Dagmara Poplicha1,2
dr n. med. Sławomir Tubek2,3
- Najczęstszą przyczyną orbitopatii są autoimmunologiczne choroby tarczycy, niemniej należy też brać pod uwagę rzadziej występujące choroby uogólnione i miejscowe oczodołu, które również mogą prowadzić do wytrzeszczu
- W diagnostyce różnicowej orbitopatii istotną rolę odgrywają badania obrazowe (MR, TK)
- W orbitopatii o ciężkim lub umiarkowanym nasileniu leczenie pierwszego rzutu stanowi systemowa steroidoterapia, w łagodnej postaci choroby konieczna jest obserwacja
Orbitopatia tarczycowa (GO – Graves’ orbitopathy) jest definiowana jako przewlekły autoimmunologiczny stan zapalny tkanek miękkich oczodołu prowadzący do przejściowego lub trwałego uszkodzenia narządu wzroku. Choroba częściej rozwija się u kobiet i osób rasy białej. W 90% jest związana z nadczynnością tarczycy w przebiegu choroby Gravesa-Basedowa, w 5% występuje w przebiegu autoimmunologicznej niedoczynności tarczycy (5%)1. Rzadko bywa jedynym objawem klinicznym choroby tarczycy. W etiopatogenezie tego schorzenia główną rolę odgrywają czynniki środowiskowe oraz genetyczne1. Szczególną rolę przypisuje się autoprzeciwciałom przeciwko receptorowi dla tyreotropiny (anty-TSHr, TRAb). Spośród czynników środowiskowych silny związek występuje z paleniem papierosów2. Czynniki genetyczne nie zostały do końca poznane. W obrazie histologicznym GO cechuje się naciekiem, obrzękiem i włóknieniem w tkankach miękkich pozagałkowych.
W badaniu podmiotowym występują takie objawy, jak: światłowstręt, łzawienie, uczucie wypychania gałek ocznych, dwojenie obrazu, ból przy ruchach gałek ocznych, uczucie obecności ciała obcego. W skrajnych przypadkach stwierdza się upośledzenie widzenia barw spowodowane uciskiem otaczających tkanek na nerw wzrokowy. Dwojenie obrazu początkowo występuje okresowo przy zmęczeniu lub w skrajnych ustawieniach gałek ocznych, potem już w sposób utrwalony. W badaniu przedmiotowym charakterystyczne są: wytrzeszcz, najczęściej obustronny, objawy powiekowe pod postacią retrakcji powieki górnej, obrzęk tkanek miękkich oczodołu, zaburzenia ruchomości gałek ocznych, obrzęk mięska łzowego i zapalenie spojówek. W ciężkim wytrzeszczu dochodzi do niedomykalności szpar powiekowych z owrzodzeniem rogówki oraz neuropatii nerwu wzrokowego.
Najczęściej przebieg orbitopatii tarczycowej jest umiarkowany lub łagodny, jednak w ciężkich przypadkach może być przyczyną utraty wzroku. Wybór leczenia zależy od stopnia zaawansowania choroby w klasyfikacji NOSPECS lub według European Group of Graves’ Ophthalmopathy (EUGOGO), aktywności choroby ocenianej w skali Clinical Activity Score (CAS) oraz obrazu w rezonansie magnetycznym (MR – magnetic resonance).
